In English below
Een confronterend en mooi gecomponeerd verhaal
Lisa Weeda, een Nederlands-Oekraïense schrijfster, bracht haar debuutroman uit in oktober 2021, dus net voordat de grootschalige Russische aanvalsoorlog in Oekraïne uitbrak in februari 2022. In dit boek “Aleksandra” vertelt zij het verhaal van haar grootmoeder met die naam en haar familie. Het gaat ook over de verschillende oorlogen die Oekraïne, een uitgestrekt land tussen het oosten en het westen en een echte graanschuur, in de 20ste en de 21ste eeuw getroffen hebben. Van de twee wereldoorlogen, de Sovjetoverheersing nadien, tot de Russische annexatie van het Krimeiland en de oorlog in Oost-Oekraïne in 2014.
De familie van de auteur komt uit het dan bezette deel, haar grootmoeder is er geboren en stamt af van de Kozakken uit het gebied die ooit in een ver verleden een aparte staat hadden en die bekend stonden voor hun onafhankelijkheid en onverschrokkenheid, en hun militaire vaardigheden, vooral hun rijkunsten. Haar grootmoeder heeft haar gevraagd naar de Donbass te reizen om haar oom Kolja te zoeken die is vermoord tijdens de oorlog in 2014.
Weeda schreef een uitzonderlijk rijk boek met heel wat literaire elementen in. Een rauwe geschiedenis van het land Oekraïne wordt afgewisseld met magische realistische elementen zoals familieleden die veranderen in herten met gouden pijlen en terug. Daarnaast is er het tijdreizen. Bij het teruggaan in de tijd ontmoet Lisa haar overgrootvader Nikolaj in het Paleis van de Verloren Don Kozak, een plaats waar al haar dode familieleden zich op een of ander moment ophielden, en die haar helpt de sporen van haar oom te volgen. Maar eerst leert ze het verhaal van een aantal andere familieleden doorheen de tijd kennen. Haar grootmoeder werd als jong meisje van haar dorp naar Duitsland gedeporteerd om daar tijdens de Tweede Wereldoorlog als arbeidster in de oorlogsindustrie aan de slag te gaan. In de oorlog om Oost-Oekraïne komt de familie aan beide kanten van de oorlog tegenover elkaar te staan. De Don Kozakken-tradities worden ruim aangehaald.
In het boek wordt er vaak van tijdsbestek en van perspectief gewisseld, zodat het niet gemakkelijk te lezen is. Toch krijgt de lezer veel terug van dit mooi gecomponeerd en knap geschreven verhaal. Het boek is echt actueel en leert je het land Oekraïne en zijn rijke geschiedenis beter kennen, zowel van de laatste jaren als over het nazi- en het Sovjetregime. En bovenal bevat het veel waarheid en is het erg confronterend voor de lezer die in vrijheid in een stabiel en democratisch land woont.
Citaten:
“We hoopten dat het antwoord deze keer anders zou zijn. Op deze grond is al te veel verloren gegaan om niets.”
'We kunnen niets,' zegt een van onze oudsten. 'Wij zijn maar voorouders. Wij voelen de grond nog wel onder onze hoeven, maar kunnen er niet meer op lopen.'
A confrontational and beautifully composed story
Lisa Weeda, a Dutch-Ukrainian writer, released her debut novel in October 2021, just before the full-scale Russian war of aggression broke out in Ukraine in February 2022. In this book entitled “Aleksandra”, she tells the story of her grandmother with that name, and her family, covering the various wars that hit Ukraine, a vast country between east and west and a veritable granary, in the 20th and the 21st century. From the two world wars, the Soviet regime afterwards, to the Russian annexation of the Crimean island and the war in eastern Ukraine in 2014.
The author's family is from the then occupied part, her grandmother having been born there and descended from the Cossacks of the area who once in the distant past had a separate state and were known for their independence and fearlessness, and their military skills, especially their riding skills. Her grandmother has asked her to travel to the Donbass to search for her uncle Kolja, who was killed during the 2014 war.
Weeda wrote an exceptionally rich book with a lot of literary elements in it. A raw history of Ukraine is interspersed with magical realist elements such as family members turning into deer with golden arrows and back. Then, there is also time travelling. In going back in time, Lisa meets her great-grandfather Nikolay at the Palace of the Lost Don Cossack, a place where all her dead relatives used to hang out at one point or another, helping her follow her uncle’s tracks. But first she learns the story of several other relatives through time. Her grandmother was deported from her village to Germany as a young girl to work as a labourer in the war industry during World War II. In the war for eastern Ukraine, the family comes face to face on both sides of the war. Don Cossack traditions are widely cited.
The book switches in time and from one POV to another frequently, so it is not an easy read. Yet the reader gets a lot back from this beautifully composed and cleverly written story. The book is really topical and gets you acquainted with Ukraine and its rich history, both of recent years and about the Nazi and Soviet regimes. And above all, it contains a lot of truth and is very confronting for the reader living in a stable and democratic country, with a lot of freedoms.
Quotes (free translation in English):
"We hoped the answer would be different this time. Too much has already been lost on this ground for nothing."
'We can't do anything,' says one of our elders. 'We are only ancestors. We can still feel the ground under our hooves, but we can no longer walk on it.'
Titel: Aleksandra
Auteur: Lisa Weeda
Auteur: Lisa Weeda
Uitgever: De Bezige Bij
Jaar uitgave: 2021
Genomineerd voor de Bronzen Uil 2022 en de Libris Literatuurprijs 2022
