Allah 99 - Hassan Blasim

Indrukwekkende getuigenissenpuzzel over vluchtelingenbestaan

Hassan is zowel de naam van de verteller als van de auteur van deze roman die een aantal biografische kenmerken bevat. Auteur is Hassan Blasim (Irak, 1973), schrijver, dichter en filmmaker, hij is afkomstig uit Bagdad waar hij ook filmwetenschappen studeerde. In 2004 vestigde hij zich na verschillende omzwervingen door Europa in Finland. Zijn verhalenbundel Lijkententoonstelling uit 2017 is zijn debuut in het Nederlands taalgebied.

Dit jaar verscheen zijn roman ‘Allah 99’, genoemd naar de negenennegentig namen waarmee gelovigen hun god kunnen aanduiden, in vertaling door Djûke Poppinga bij uitgeverij Jurgen Maas. Verteller van de roman is Hassan de Uil, een Iraakse ex-dierenarts die naar Finland is gevlucht en er zich verliest in alcohol en seks en probeert te overleven door romans en verhalen te schrijven. De verteller heeft een groot bedrag gekregen van de Finse overheid om 99 interviews af te namen van Iraakse vluchtelingen, kennissen en familieleden te interviewen in Europa en in Irak, en deze samen te brengen op een website. Deze roman is een rollercoaster van anekdotes en getuigenissen.

Veel interesse om als goed journalist op te treden heeft Hassan de Uil niet. Daarvoor zijn de verleidingen en zijn demonen die hij ermee probeert te verjagen, te groot. Hassan de Uil eist het recht op om de kans die hem door Finland werd gegeven, tegendraads als hij is, egoïstisch in te vullen. Vanwege zijn rugzak vol met trauma’s doet hij niet de moeite om erbij te horen als een doorsnee vertegenwoordiger van de vluchtelingengemeenschap.

Het boek is zowel een lappendeken als een puzzel die je moet proberen in elkaar te steken door de verschillende stukken die je worden aangereikt in elkaar te passen. En daaruit kan je een deel van het leven van de verteller hetzij de auteur halen. Sommigen van de geïnterviewden zijn nog steeds op de vlucht. Allemaal zijn ze mensen met hun eigen persoonlijke verhaal die tegelijkertijd als spiegelbeeld voor die verteller figureren. Het zijn getuigenissen die balanceren tussen zwarte komedie en nachtzwarte tragedie die door de filter van de verteller tot de lezer komen. Werkelijkheid en fantasie worden met elkaar vermengd om de herinneringen de baas te kunnen. Deze korte verhalen zijn abstract en experimenteel, magisch zowel als realistisch. De verschillende verhalen, onderverdeeld in de verschillende hoofdstukken, verspringen van het ene naar het andere perspectief en dus moet eerst achterhaald worden wie er nu juist aan het woord is. Er wordt over en weer gesprongen tussen de steden Helsinki en Bagdad. De woede op de Iraakse overheid evenals de sympathie voor de vluchtelingen uit het land is groot.

Maar onbeheerst wild is de verteller niet. Om rustpunten te creëren worden de getuigenissen afgewisseld met e-mails van een oudere op sterven liggende vrouw, Alia, die vertelt over haar vertalingen van de sombere en slapeloze Frans-Roemeense filosoof Cioran. De intertekstualiteit gaat nog verder. De verteller laat zich leiden door Mr. Palomar, een schepping van de auteur Italo Calvino en een personage dat de wereld overal probeert te lezen als een boek. Verder worden er namen als Rumi, Bulgakov, Sjón, Björk en Salma Hayek rondgestrooid.

Blasim geeft niet toe aan de westerse vertelconventie dat er een plot en een definitief einde moet zijn voor zijn personages. Zijn verhalen kunnen evengoed doorlopen nadat je er een hebt gelezen. Een gewaarschuwd lezer is er twee of nog meer waard. De vertaalster, Djûke Poppinga, heeft wel haar best gedaan om zo goed mogelijk naar een vlot Nederlands te vertalen. Blasim is zeker een auteur die fascineert en zijn lezer raakt. Door zijn hectische en chaotische verhalen ga je vooral stilstaan bij hoe het is om ontworteld te raken van het ene land, en je door een zware rugzak niet of maar heel moeilijk opnieuw thuis te voelen in een ander land en de oorlog in je hoofd verder blijft woeden. Het boek maakt een sterke indruk door de voortdurend aanwezige woede en de zwarte humor. The Guardian ziet Hassan Blasim als de ‘grootste levende Arabische schrijver van dit moment’.

Titel: Allah 99

Auteur: Hassan Blasim

Vertaler: Djûke Poppinga
Uitgever: Jurgen Maas

Jaar uitgave: 2021

--- Als jij een reactie post op dit bericht, krijg ik hier een melding van. Ik lees je reactie eerst voor ze onder deze blog publiek te publiceren. Als jij anoniem een reactie achterlaat, wil ik je vragen met je voornaam af te sluiten zodat ik toch een idee heb van wie jij bent! Alvast bedankt. Kopieer deze link in je browser als je mijn blog wil volgen via follow.it: https://follow.it/villanathalieoverlezen