Gelezen in juli 2022

Romans

 

Kerozine - Adeline Dieudonné: Uiteindelijk toch een licht teleurstellende mozaïekroman. Lees mijn recensie.

The funny thing about Norman Foreman - Julietta Henderson (Engels gelezen)

Dit boek is een fijne feelgoodroman met meerwaarde als je binnenkort plant om het Edinburgh Fringe festival te bezoeken. Ik las dit boek in het Engels, maar het is ook vertaald naar het Nederlands als 'De goede grap van Norman Foreman'. 

De twaalfjarige Norman leeft samen met zijn moeder Sadie. Wie Normans vader is weet niemand, zelfs Sadie niet. Norman heeft een heel goede vriend, Jax. Zij zijn beiden enorme fans van standup comedians, kennen complete acts uit hun hoofd maar bedenken ook hun eigen grappen. Het is dan ook niet vreemd dat ze een vijfjarenplan hebben opgesteld om hun grote doel te bereiken: optreden op het beroemde Fringe festival in het Schotse Edinburgh. Maar dan overlijdt Jax heel plotseling, Norman in totale reddeloosheid achterlatend. Maar hij herpakt zich en bedenkt een nieuw plan: Dít jaar nog optreden op het Fringe Festival, onderweg zijn vader zoeken en voor zijn moeder zorgen. Hij krijgt hierbij hulp van zijn moeder Sadie en haar collega en vriend Leonard, die bereid is hen in zijn oldtimer naar Edinburgh te rijden. Het festival is al over vijf weken dus er is werk aan de winkel voor ze in een behoorlijk heftige roadtrip naar Schotland terechtkomen. (met dank aan Evelien W voor deze beschrijving)

Ik vond deze roman wat melodramatisch met wat overdreven toevalligheden maar toch ook ontroerend en meeslepend geschreven. Er is veel plaats voor het rouwproces dat zowel Norman als zijn moeder door moeten, maar wat wordt gecombineerd met veel humor waardoor dit draaglijker wordt. De schrijfstijl geeft bovendien geloofwaardig het alledaagse taalgebruik weer van de verschillende personages. Daardoor heb ik dit met plezier gelezen, ook door de vele referenties naar Britse comedians waarvan ik er een aantal herkende (en anderen dan weer niet). Het boek werd vertaald naar het Nederlands door Anna Livestro. 

Verhalenbundel

Vaders die rouwen - Carmien Michels: Zes verhalen over zware thematieken in diverse vormen. Prachtige metaforen en knappe compositie. Lees mijn recensie. 

Poëzie

Brood en liefde / De pain et d'amour - Mustafa Kör (tweetalige bundel): De dichter Mustafa Kör heeft een bloemlezing geschreven en samengesteld om langzaam van te genieten. De gedichten zijn soms persoonlijk en in een barokke stijl geschreven. Ze evoceren en ontroeren tegelijkertijd. Deze bundel werd vertaald naar het Frans door Katelijne De Vuyst & Danielle Losman. Uitgegeven door zowel PoëzieCentrum als maelstrÖm reEvolution. Mustafa Kör is sinds 2022 Dichter des Vaderlands, na deze functie te hebben overgenomen van Carl Norac. 

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Kerozine - Adeline Dieudonné

Uiteindelijk toch een licht teleurstellende mozaïekroman

Adeline Dieudonné (1982), een Brusselse Franstalige schrijfster, brak in de Franstalige literaire wereld door met haar succesvolle debuutroman La vraie vie (Het echte leven) in 2018. Ze won er verschillende prijzen mee. Begin dit jaar kwam de Nederlandse vertaling van haar tweede roman Kerozine uit, vertaald door het duo Nathalie Tabury en Annelies Kin, dat niét goed werd onthaald in de Franse literaire wereld, en waarvan de recensies ‘Lize Spit’-gewijs en waarmee ze veel wordt vergeleken, ook in totaal tegenovergestelde richtingen gaan.

Kerozine is een ‘trashy’ mozaïekroman. In de inleiding word je naar een parkeerplaats aan een benzinestation gebracht langs de autosnelweg ergens in de Ardennen. Tijdens een zomernacht bevinden zich daar 15 verschillende personages toevallig samen, als je een meegereisd paard en een lijk meetelt. In de daaropvolgende korte hoofdstukken maken we als in een flashback kennis met al deze personages, waarvan er heel wat slechts in een zijrolletje en amper aan bod komen. De verhalen die we over hen te lezen krijgen, zijn donker, en afwisselend absurdistisch, ‘over de top’ en banaal te noemen, altijd met de nodige zwarte satirische humor overgoten. Als je aan het einde van het boek leest wie de ‘vroedvrouwen’ van Dieudonné waren bij het schrijven van dit boek, is het vanwege die humor die best Belgisch aandoet, alvast geen verrassing dat de Brusselse Franstalige auteur Thomas Gunzig daarbij staat.

Wat geeft er meer de doorslag bij een leeservaring van een boek: het leesplezier of de schrijfkunst? Soms vallen die twee namelijk niet altijd samen. En dan kom je al eens ongeveer in het midden terecht. Adeline Dieudonné kan zeker schrijven. Haar observaties zijn raak, en ze kan kleurrijk, grappig, spannend en horror-achtig schrijven, en dat allemaal in een erg snelle, kortaangebonden stijl. Of dat iets is dat je als lezer zou verwachten als je deze korte roman open slaat, en je daarnaast wordt verward door de vele verhalen en perspectieven die snel op elkaar volgen, is een andere zaak. De personages zijn koud door wat er in hun leven is gebeurd en blijven op afstand, ook al raakt dat als lezer je óók.

Het boek is vlot te lezen als je je over de expliciete en gewelddadige ongemakkelijkheid heen kan zetten. Maar de korte verhalen blijven ook niet echt hangen, waardoor je al snel de geportretteerde personages weer kan vergeten. De epiloog aan het einde die zich 2 minuten later afspeelt dan de introductie en waarin je een volledige ontknoping zou verwachten van wat al deze personages losjes bij elkaar houdt, is zó kort dat je het met volle aandacht moet lezen als je wilt weten hoe de plot juist ineen steekt. Zo stelde deze korte roman toch enigszins teleur. 

Recensieboek met dank aan https://www.facebook.com/boekensite.gent . 

Titel: Kerozine
Auteur: Adeline Dieudonné

Vertalers: Nathalie Tabury en Annelies Kin 

Uitgever: Atlas Contact

Jaar uitgave: 2021

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Vaders die rouwen - Carmien Michels

Zes verhalen over zware thematieken in diverse vormen. Prachtige metaforen en knappe compositie.

 

Carmien Michels (1990) brak door met slampoëzie. In 2016 won ze zowel het Nederlands als het Europese kampioenschap poetry slam en bracht ze zo dit genre ook naar het brede publiek. Michels heeft ook al twee romans op haar naam staan (Wij zijn water, 2013 en Vraag het aan de bliksem, 2015) én een eerste poëziebundel (We komen van ver, 2017). Nu brengt ze met Vaders die rouwen een verhalenbundel die zes korte verhalen bevat over vaders die afzien, en sommige net iets meer dan andere. Soms vanuit het standpunt van de mannen zelf, dan weer door hun dochter, partner of gewoon een reisgenote.  

Het ene sterke verhaal wisselt het andere af. Het eerste is direct een stevige binnenkopper: de vertelster heeft het hierin over haar zwijgzame vader, een medicus die dikwijls op afstand blijft. Bibi, de zus van de vertelster, is bezig met een roman over hun vader, die een familieverhaal met zich meesleept dat zich eerst afspeelt in de vroegere kolonie Congo. Nadat hij werd gebeten door een slang, werd hij alleen terug naar België gestuurd. Zijn adoptieouders bleven achter in Congo. Hij verbrak op zijn beurt de relatie met zijn vader, die hem veel te hardvochtig heeft bejegend tijdens zijn jeugd. De vertelster wil niet dat haar zus haar roman uitbrengt, omdat ze ook met mededogen naar die ‘Groteva’ kijkt die aan het eind van zijn leven is gekomen. In een 50-tal pagina’s krijg je een knap familieverhaal voorgeschoteld waarin de grote gevoelens niet uit de weg worden gegaan en de personages meer en meer beginnen te leven. Op het einde is het niet meer eenduidig wie eigenlijk wie moest beschermen en wie zich zelf moest (terug)vinden. 

De thematiek van deze bundel is zwaar, de vorm is dikwijls anders: het ene verhaal neigt meer naar het absurde dan het andere. En ook de sfeer en de setting zorgen telkens voor afwisseling. Toch is er een lijn te vinden in de metaforen die doorheen de bundel te vinden zijn. Het laatste verhaal Paarden eten mijn dromen op is dan weer erg psychotisch. Een man van wie het dochtertje op sterven ligt, krijgt allerlei psychotische en steeds wildere dromen over paarden binnen, zo wordt zijn lijden wel erg duidelijk weergegeven en is dit bepaald niet subtiel te noemen. Dan was Astrid Lindgren in de Gebroeders Leeuwenhart zachter en subtieler in het betonen van rouw, waarin óók paarden voorkomen. 

Een ander verhaal gaat over een vrouw in de veertig die aan het begin staat van een nieuwe relatie, maar last krijgt met een mysterieuze jonge stalker. De angst die dit oproept, fnuikt uiteraard de jonge liefde. De oplopende spanning in dit verhaal is te voelen tot de laatste zin.
Carmien Michels gebruikt prachtige taal en heeft haar verhalen sterk ineengezet. De lezer krijgt het echter hard te verduren, en zodoende is de bundel misschien nog het beste doenbaar door het verhaal per verhaal binnen te laten. Het is misschien ook niet met ieder verhaal mogelijk om volledig mee te gaan in haar verbeelding maar dat ze krachtig uit de hoek kan komen, is een understatement. Wat deze veelzijdige auteur nog allemaal in haar mars zal hebben, zal de toekomst hopelijk snel uitwijzen. 

Recensieboek met dank aan https://www.facebook.com/boekensite.gent . 

Titel: Vaders die rouwen
Auteur: Carmien Michels

Uitgever: Querido

Jaar uitgave: 2021

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Gelezen in juni 2022

Poëzie: Doe het toch maar van Babs Gons

Een geëngageerde en ontroerende gedichtenbundel die alle soorten gevoelens bij me opriep. Ik ben verliefd op haar gedichten! 

Misdaadroman: April in Spanje van John Banville

Lees hier mijn recensie.

Romans:

Branco & Julia van Gert-Jan van den Bemd

Lees hier mijn recensie.

De draaischijf van Tom Lanoye

Lees hier mijn recensie. 

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Branco & Julia - Gert-Jan van den Bemd

Op een zoektocht naar inspiratie door zuidelijk Europa

In de derde roman van Gert-Jan van den Bemd leer je iets meer over het leven van de vrouw kennen die op de foto van de cover staat, namelijk de Franse Yvette. Maar het gaat toch vooral over Branco en Julia, twee personages die in Lissabon wonen en beiden met kunst bezig zijn. 

Branco is een al wat oudere antiekhandelaar die bijna elke week op de Feira de Ladra, één grote rommelmarkt, in armoedige kleren rondstruint op zoek naar curiosa die hij voor een veel betere prijs kan doorverkopen aan rijke verzamelaars. Hij koestert echter de wensdroom om door te breken als schrijver, ook al heeft hij zelf nog nooit een boek geschreven. Julia is een jonge schilderes die op de Feira haar eigen serie-schilderijen aan de man brengt en veel meer in haar mars heeft dan het werk dat ze daarin steekt, maar in haar levensonderhoud dient te voorzien en bij haar ouders woont. Zij heeft een painter’s block i.p.v. een writer’s block en verdient bij door op de tekenacademie als naaktmodel te poseren voor de klas van Valèrio, een oudere artiest met wie ze een affaire heeft en die haar in ruil ondersteunt  om haar carrière verder uit te bouwen. 

Op de Feira vinden zowel Julia als Branco tegelijkertijd een doos oude foto’s waarop het leven van de Franse vrouw Yvette stapsgewijs in beeld wordt gebracht. Julia heeft er al twee uit geselecteerd ter inspiratie voor haar schilderijen als Branco er enthousiast over wordt, er een begin van zijn schrijverscarrière in ziet en daarom de rest van de doos voor haar neus opkoopt. Beiden hebben spijt dat de ander er met de rest van de foto’s vandoor is, ook al is Branco veel gretiger en hebzuchtiger dan Julia. Ze komen elkaar opnieuw tegen via de Feira, en gaan tegen heug en meug met elkaar samenwerken om het leven van de vrouw op de foto’s op te sporen en gaan samen op reis naar Frankrijk, met Valèrio als tussenpersoon die er zelf ook wel iets in ziet als Julia hierdoor haar schilderkunst terug zou kunnen opnemen. Branco is vooral analytisch en beschrijvend, en ziet in Julia de fantasie en het lef waarmee ze schildert die hij zo ontbeert, en waaronder hij blijkt te lijden. 

Valèrio geeft misschien wel blijk van zijn wil om Julia het te laten maken maar profiteert toch vooral veel van haar en laat hier geen kans voor onbenut. Als zij en Branco tijdens hun gezamenlijke zoektocht toch naar elkaar toe groeien en elkaar beginnen te begrijpen, geeft hij blijk van jaloezie en loopt hun tocht niet zo goed af. Dat het leven voor Branco en Julia nogal rustig verder zal lopen, doen de twee ik-perspectieven, die vanaf het begin goed verwerkt zijn in het boek, al van in het begin lichtjes vermoeden in feite. Uiteindelijk is voor de invulling van het leven van de vrouw met de mysterieuze glimlach hun eigen verbeelding nodig. De levens van zowel Branco als Julia zijn minder vaag gehouden dan die van Yvette en haar familie. De auteur is zelf op het spoor van deze foto’s gekomen tijdens een vakantie en waar hij de lezer gelukkig ook een blik op gunt. 

De lichte en fleurige schrijfstijl van Van den Bemd neemt je in om mee op reis te gaan, op een soepele vlotte manier, en waaruit veel observatievermogen blijkt. Beeldend en sfeerscheppend schrijft hij over Lissabon en de reis door Frankrijk. Toch blijft het verhaal niet zo lang hangen dan ik gehoopt had. Dit is echter een perfect vakantieboek waarin je een aantal plekken in zuidelijk Europa leert kennen. EN je misschien, net als ik, ertoe wordt aangezet om eindelijk eens iets te gaan lezen van de beroemde Portugese dichter Fernando Pessoa. Want dat moet ook nog steeds gebeuren!

Titel: Branco & Julia
Auteur: Gert-Jan van den Bemd

Uitgever: Manteau

Jaar uitgave: 2022

 --- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

De draaischijf - Tom Lanoye

Over meedraaien met de wind, oftewel de bezetter

 

Dit laatste nieuwe boek van Tom Lanoye is voor mij een beetje als een tomaat: in het begin even lastig om in te happen, maar dan komt er al maar meer lekker vlees aan en wordt het heerlijk sappig. Het is enorm boeiend om je als lezer te laten meenemen in het verhaal van Alex Desmedt, dat hij vertelt vanuit zijn graf op het Antwerpse Schoonselhof en waarin hij wat verongelijkt afgeeft op de namen die er wel een belangrijke plek hebben gekregen met naam en toenaam in tegenstelling tot hemzelf vanwege zijn oorlogsverleden. Hij had zich zijn eigen begrafenis heel anders voorgesteld. Want ook hij was in zijn tijd vooraleer die oorlog van start ging, geen onbekende naam bij de Antwerpse elite.

Vlak voor de Tweede Wereldoorlog had hij zich opgewerkt tot directeur-generaal van het grootste Antwerpse Stadstheater in de iconische Bourlaschouwburg. Tijdens de bezetting blijft hij directeur-generaal van verschillende Antwerpse theaters maar krijgt hij wel vele beperkingen opgelegd. Toch gaat hij erin mee om zijn Nederlands-joodse vrouw en steractrice Lea Liebermann de bescherming te geven die ze nodig heeft ook al mag ze niet meer spelen. En dat terwijl zijn broer, componist en dirigent Rik Desmedt, voluit voor de collaboratie kiest. De auteur legt dit meedraaien met de bezetter vooral in de passie van Alex voor theater, die gelooft dat dit zijn hogere ideaal is waar hij zoveel mogelijk voor over heeft. Die waan, die roes waarin Alex zich bevindt, kan Lanoye in zijn theatrale schrijfstijl perfect weergeven. Alex laat de politieke toestand zo weinig mogelijk toe in zijn theaterbestaan, en sluit er zich meestal vanaf als dit enigszins kan. Dat is dan ook dé vraag van deze roman: kan de kunstenaar boven het regime staan waarvoor hij werkt en zijn ogen sluiten voor wat er rond hem gebeurt?

Tijdens de bezetting trekt hun gezelschap naar Den Haag waar ze een opdracht krijgen van het pas opgerichte Deutsches Theater in den Niederlanden. De organisatoren doen beroep op hun technische knowhow om een hoogtechnologisch snufje als een draaischijf te laten werken ook al zijn ze daarin niet de echte ervaringsdeskundigen. Die draaischijf, een podium waarin decors in verschillende sets kunnen ronddraaien, en ook nog eens kunnen wegzakken en terug boven komen, werd teruggevonden in het Koninklijke Theater in Den Haag en was overigens de aanleiding van deze roman. Alex vertegenwoordigt daar na een aantal pijnlijke persoonlijke gebeurtenissen het gezelschap in een bijrolletje tijdens de première van Goethe’s Faust voor de talrijk opgekomen Nazi-gasten en de hoge pieten Goebbels en Göring bij de opening van dat theater tijdens de bezetting.

Het begin van deze roman is dus even doorbijten maar Lanoye werkt met deze roman opnieuw naar een subliem slot. De lyrische en tegelijkertijd volkse taal in zijn eigen lanoye-eske stijl is weer om vingers en handen bij af te likken. In Alex Desmedt herken je Joris Diels, en in zijn broer Hendrik Diels. De actrice Ida Wasserman heeft model gestaan voor Lea, die in dit boek bijna een even belangrijke rol als haar man speelt. Ze is zijn grote liefde, en hij denkt ook zoveel mogelijk aan hààr als hij beslissingen treft. Of ze altijd de meest wijze zijn, is een andere zaak. De oorlogsburgemeester of ‘poelepetaat’ is wijlen Leo Delwaide, ook bijgezet op het Schoonselhof, en diegene die Alex de ogen uitsteekt met zijn grafmonument dat die niet verdiend heeft.

Deze roman is gevuld met historische feiten, hetzelfde bronnenmateriaal waar historici mee bezig zijn, maar die auteurs zoals Lanoye er toe aanzetten de gaten met hun verbeelding te gaan opvullen. Ook Erwin Mortier met “Marcel”, Jeroen Olyslaegers met “Wil” en Stefan Hertmans met “De opgang” gingen Lanoye al voor in het schrijven van boeken over de collaboratie. En de grote Hugo Claus mag niet vergeten worden met zijn klassieker “Het verdriet van België”, ofschoon ik moet toegeven dat ik deze klassieke roman zelf tot nu toe niet gelezen heb. 

Titel: De draaischijf
Auteur: Tom Lanoye

Uitgever: Prometheus

Jaar uitgave: 2022

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.