Gelezen in augustus 2021

1. 26 ZKV (zeer korte verhalen) - A.L. Snijders: 4 sterren

De Nederlandse schrijver A.L. Snijders (pseudoniem voor Peter Cornelis Müller) stierf op 7 juni dit jaar. Hij is gekend voor zijn zelfbedachte genre, de zeer korte verhalen. Ze verschenen o.a. in DS Weekblad, de weekendbijlage van de Belgische krant De Standaard. Dit dunne bundeltje is een bloemlezing dat kan dienen als kennismaking zowel als een hernieuwde onderdompeling met zijn fijnzinnige en scherpe observaties. 

2. Allah 99 - Hassan Blasim: 4 sterren, recensie

Hassan Blasim is een Iraakse auteur die sinds 2004 in Finland woont. Blasim vluchtte al vóór de Arabische Lente en de gevolgen ervan naar het westen. Zijn verhalenbundel Lijkententoonstelling kwam uit in 2017. Sinds dit jaar is er ook de vertaling van zijn roman Allah 99, waarin hij een caleidoscopisch beeld brengt door ervaringen samen te brengen in fictieve verhalen van vluchtelingen in Europa. De verteller 'Hassan de Uil' interviewt Iraakse vluchtelingen, kennissen en familieleden in Europa, Irak en zelfs als geesten van doden en brengt deze samen in een harde, emotionele, realistische evenals wonderlijke en absurde rollercoaster van anekdotes. Biografische gegevens mengen zich met fictieve. Blasim geeft niet toe aan de westerse vertelconventie dat er een plot en een goed einde moet zijn. Zijn verhalen kunnen evengoed doorlopen als je dit boek hebt dichtgeslagen. Een gewaarschuwd lezer is er meerderen waard. Blasim is een auteur om gefascineerd en ontroerd door te raken. 

3. Taboe - Ferdinand von Schirach: 4 sterren

Ferdinand von Schirach (1964) is een Duitse jurist die in Berlijn woont en werkt. Hij is een van de populairste auteurs van dit moment en brak internationaal door met zijn verhalenbundels Misdaden, Schuld en Straf. De Zaak Collini is een roman van hem die ik al eerder las. Taboe is een roman van hem uit 2013 dat in vertaling door Hans Driessen en Marion Handroar verscheen in 2014. Een psychologische glasheldere roman waarin kunstfotograaf Sebastian von Eschburg centraal staat en hoe hij in zijn werk aantoont dat werkelijkheid en waarheid totaal verschillende zaken zijn. Zijn werk mondt uit in een juridisch proces dat tot op de laatste bladzijden van het boek een groot raadsel blijft.

Leesproject David Foenkinos

Met enkele leesvriendinnen lees ik nu een aantal boeken van de Franse schrijver David Foenkinos. Later in het najaar zal er een artikel over verschijnen. Foenkinos (Parijs, 1974) studeerde Letteren aan de Sorbonne in Parijs en tegelijkertijd aan een jazzschool om later gitaarleraar te worden. Hij schreef al romans en kinderboeken, maar ook al enkele scenario's voor toneel en film. In 2014 won hij de Prix Goncourt des Lycéens en de Prix Renaudot voor 'Charlotte', een roman over het leven van de jonge Joods-Duitse schilderes die in 1943 in Auschwitz werd vermoord. In 2016 verscheen zijn bestseller 'Le mystère Henri Pick' of in het Nederlands 'Het geheime leven van Henri Pick'. Vier van zijn romans zijn verfilmd, waarvan hij twee filmscenario's zelf schreef. 

4. Twee zussen: 3 sterren

Als Mathilde verlaten wordt door Étienne, stort haar wereld in elkaar. Ze kan zijn vertrek niet aanvaarden en ziet geen toekomst meer. Haar zus Agathe vangt haar op als ze merkt hoe ze er aan toe is, en laat haar lange tijd logeren in haar kleine appartement waar ze woont met haar man en haar dochtertje. Ze kan een tijdje ook niet voor haar zelf zorgen. Zowel Agathe als haar man Fréderic zijn benomen door drukke jobs en hun dochtertje, en de situatie wordt na een tijd erg moeilijk. Mathilde stelt zich na een tijd wel inschikkelijker op en probeert hun het leven wat te vergemakkelijken maar de inbreuk op de privacy van het gezin wordt moeilijker en moeilijker om vol te houden. De situatie kantelt keer op keer en als je het verhaal achteraf bekijkt als je het hebt uitgelezen, zie je eigenlijk een berekende vrouw naar voren komen, die een gok heeft genomen om weer een stabiel leven op te bouwen. Het boek zit goed ineen en eindigt zeker onverwacht. Door de vele aanbevelingen had ik echter een iets meer literair boek verwacht, en dat bracht dit boek als eerste kennismaking niet echt.  Dit is eerder een soort psychologische thriller waarvan de stijl ook niet echt speciaal opvallend is. 

De boeken van Foenkinos blijken echter wel verschillend van toon en stijl te zijn.  

5. Charlotte (Franse versie): 5 sterren

Want dit boek is dan weer helemaal anders. In 'Charlotte' volgt Foenkinos het leven van de Joods-Duitse schilderes Charlotte Salomon die als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt naar het zuiden van Frankrijk vertrekt op aansporen van haar vader en stiefmoeder in een poging om aan het Naziregime te ontsnappen. Ze moet dan ook afscheid nemen van haar geheime en grote liefde wat haar erg zwaar valt. Het proza in dit boek, dat ik in het Frans las, is van een ander kaliber. De stijl is gevoeliger en veel mooier, het verhaal is erg ontroerend en aangrijpend ook. Opnieuw speelt de liefde een rol, nu zeker met een grote L. Je kan als lezer enorm meeleven met het hoofdpersonage dat heel wat trauma's in haar jonge leven heeft meegemaakt. Ze zal, zoals geweten want gebaseerd op de feiten uit het leven van de echt bestaande kunstenares, Auschwitz niet overleven, want ook in het Vichy-Frankrijk waren joden hun leven niet veilig. Toch wil je doorheen het verhaal steeds dat het goed afloopt voor haar. Haar leven heeft echt aan een toevallig zijden draadje gehangen. Dat tragische leven komt tot uiting in haar expressionistische serie van 1300 autobiografische schilderijen (gouaches) getiteld 'Leben? oder Theater?' die haar heeft overleeft en die zelfs in 2020 werd tentoongesteld in het Joods Historisch museum in Amsterdam waar deze schilderijen uiteindelijk zijn beland. De auteur laat zichzelf soms opdraven op bepaalde momenten in zijn zoektocht naar het leven van deze uitzonderlijke kunstenares. Een prachtig boek, dus een aanrader, 'un coup de coeur' zoals het in het Frans wordt genoemd. 

6. La délicatesse (Franse versie): 3 sterren

In deze roman heeft het hoofdpersonage dezelfde naam als ikzelf: Nathalie. Een vrij gewone Franse naam ook eigenlijk. Toch voelt dat altijd even vreemd aan, zeker als je vooraan een eerste voetnoot tegen komt die luidt als volgt: "Il y a souvent une nette tendance à la nostalgie chez les Nathalie". De voetnoten in dit boek zijn dan ook eerder van het toevoegende dan van het uitleggerige type. Dat is op z'n minst apart te noemen. 

De Nathalie uit dit verhaal krijgt wel een heel specifieke karaktertekening mee. Nathalie wordt al snel weduwe in het boek, wat een enorm verlies en verdriet voor haar teweegbrengt. Maar ze is ook erg knap en valt op bij de mannen. Het valt Nathalie erg moeilijk om haar leven herop te bouwen. Haar collega's en vrienden kunnen haar nog heel moeilijk bereiken, Haar baas Charles probeert na een lange wachttijd bij haar in het gevlei te komen, maar dat komt amper aan bij haar. Het fort dat ze heeft opgetrokken rond haar hart, uit angst nog iemand te moeten verliezen, kan nog maar moeilijk bereikt worden. maar één man, de geëmigreerde Zweed Markus, die net omdat hij onhandig is en er niet uitzonderlijk knap en zelfs wat te gewoontjes uitziet volgens de meesten, iemand die bijna niet opvalt eigenlijk, lukt het wel omdat hij het net helemaal anders aanpakt. 

De titel Delicatesse moest in het Nederlands wel behouden blijven voor deze roman, want op een delicate wijze probeert deze Markus Nathalie te veroveren. Het verhaal is niet heel erg uitgediept maar wel romantisch en tegelijkertijd licht humoristisch genoeg om aangenaam te zijn. De personages zijn niet eenduidig of zo, en er is best veel tijd gekropen om dit verhaal neer te zetten wat waarschijnlijk simpeler lijkt dan het is. De kritiek die je hier en daar leest dat het vrouwelijke hoofdpersonage nogal cliché is geschilderd, is wat flauw omdat dit bij mij overkomt als zou geen enkele vrouw in de fantasie van een - mannelijke of vrouwelijke - auteur daarmee weg mogen komen. Door al twee andere boeken van Foenkinos te hebben gelezen, vind ik dat je mag beseffen dat hij alle soorten vrouwen mag neerzetten die hij in zijn hoofd heeft, en alle soorten mannen ook (die er ook niet allemaal goed vanaf komen).  

Poëzie

7. Koor - Peter Verhelst, vier sterren

Peter Verhelst is ongetwijfeld een zwaargewicht onder de Nederlandstalige dichters. Nogal experimenteel in zijn vroegere werk, lyrisch en erg sensitief zelfs erotisch in zijn latere werk. 'Koor' is een bloemlezing uit een oeuvre van dertig jaar, dat zich uitspreidt tussen zijn debuut in 1987 met de dichtbundel Obsidiaan tot en met 2017. Verdriet en liefde wisselen elkaar af in deze bundel. De gedichten zijn niet altijd even toegankelijk, maar het taalgebruik en het mythische blijven overeind, om enorm van te genieten. Het is een koor van maar liefst 120 gedichten geworden, verdeeld in verschillende afdelingen, met tussenpozen en bij herhaling te lezen. Verhelst maakte een eigen keuze uit zijn werk, zijn schrijfbroeder Stefan Hertmans schreef een nawoord. Vorig jaar verscheen een bloemlezing van Hertmans' werk 'Wij waar geen eind aan komt', toen gekozen en van een nawoord voorzien door Verhelst, dat ik ook gelezen heb. 

8. Tiresias - Gaea Schoeters, Johanna Pas, vertaling van Hold your own - Ka(t)e Tempest

Een totaal ander maar ook heerlijk poëtisch werk. Kae Tempest (1985, Londen) bracht dit boek in 2014 nog uit onder hun eerste naam Kate, vandaar ook dat deze naam de Nederlandstalige cover siert. (Voornaamwoorden zijn nog niet als evident opgenomen in het Nederlands om transgender personen aan te duiden, toch probeer ik dit te doen sinds de boeken van Marieke Lucas Rijneveld en 'Meisje. Vrouw. Anders.' van Bernardine Evaristo. Een leerproces.) De song, 'Hold your own' van Tempest, werd een hit in 2020 waardoor ik deze spoken word artiest, rapper, proza- en toneelschrijver leerde kennen die in Engeland al allerlei tot de verbeelding sprekende prijzen en nominaties kreeg en daar ook al lang een breed en jong publiek bereikt. 

Gaea Schoeters is op schrijfvlak ook op veel terreinen bezig, als "auteur, journalist, librettist en scenarist". (Haar laatste werk (N)Iets is een boek en totaalspektakel i.s.m. illustratrice Gerda Dendooven, letterzetter Gert Dooreman en componiste Annelies Van Parys. Nieuwe inspiratie! Ik las ook al 'Trofee' van haar.) Johanna Pas is dichteres en tevens uitbaatster van de boekhandel Kartonnen Dozen in Berchem. 

In 2020 waagden deze twee zich aan een Nederlandse vertaling van deze eerste echt tekstuele gedichtenbundel van Tempest. De rode draad in dit lange 'prozagedicht' is de mythe van Tiresias, die een ziener is uit de Griekse mythologie die als straf voor het verstoren van twee parende slangen in een vrouw werd veranderd, en daarna weer in een man. Vervolgens gaat het werk over in persoonlijke gedichten over gender, seksualiteit en opgroeien. Maatschappelijk relevante thema's als genderconventies, de klimaatproblematiek en het kapitalistisch systeem komen aan bod. Tempest is 'in your face' queer. En hun concept van radicale empathie wordt erin naar voor gebracht. Het is een niet vanzelfsprekende tekst die je doet stilstaan bij vele zaken... 

Hieronder volgt nog een stukje tekst van de slam-song 'Hold your own': 

When time pulls lives apart
Hold your own
When everything is fluid, and when nothing can be known with any certainty
Hold your own
Hold it 'til you feel it there
As dark, and dense, and wet as earth
As vast, and bright, and sweet as air
When all there is
Is knowing that you feel what you are feeling
Hold your own
[...]

-Kate Tempest-

 

Volledige tekst hier te vinden

--- Als jij een reactie post op dit bericht, krijg ik hier een melding van. Ik lees je reactie eerst voor ze onder deze blog publiek te publiceren. Als jij anoniem een reactie achterlaat, wil ik je vragen met je voornaam af te sluiten zodat ik toch een idee heb van wie jij bent! Alvast bedankt. Kopieer deze link in je browser als je mijn blog wil volgen via follow.it: https://follow.it/villanathalieoverlezen

Allah 99 - Hassan Blasim

Indrukwekkende getuigenissenpuzzel over vluchtelingenbestaan

Hassan is zowel de naam van de verteller als van de auteur van deze roman die een aantal biografische kenmerken bevat. Auteur is Hassan Blasim (Irak, 1973), schrijver, dichter en filmmaker, hij is afkomstig uit Bagdad waar hij ook filmwetenschappen studeerde. In 2004 vestigde hij zich na verschillende omzwervingen door Europa in Finland. Zijn verhalenbundel Lijkententoonstelling uit 2017 is zijn debuut in het Nederlands taalgebied.

Dit jaar verscheen zijn roman ‘Allah 99’, genoemd naar de negenennegentig namen waarmee gelovigen hun god kunnen aanduiden, in vertaling door Djûke Poppinga bij uitgeverij Jurgen Maas. Verteller van de roman is Hassan de Uil, een Iraakse ex-dierenarts die naar Finland is gevlucht en er zich verliest in alcohol en seks en probeert te overleven door romans en verhalen te schrijven. De verteller heeft een groot bedrag gekregen van de Finse overheid om 99 interviews af te namen van Iraakse vluchtelingen, kennissen en familieleden te interviewen in Europa en in Irak, en deze samen te brengen op een website. Deze roman is een rollercoaster van anekdotes en getuigenissen.

Veel interesse om als goed journalist op te treden heeft Hassan de Uil niet. Daarvoor zijn de verleidingen en zijn demonen die hij ermee probeert te verjagen, te groot. Hassan de Uil eist het recht op om de kans die hem door Finland werd gegeven, tegendraads als hij is, egoïstisch in te vullen. Vanwege zijn rugzak vol met trauma’s doet hij niet de moeite om erbij te horen als een doorsnee vertegenwoordiger van de vluchtelingengemeenschap.

Het boek is zowel een lappendeken als een puzzel die je moet proberen in elkaar te steken door de verschillende stukken die je worden aangereikt in elkaar te passen. En daaruit kan je een deel van het leven van de verteller hetzij de auteur halen. Sommigen van de geïnterviewden zijn nog steeds op de vlucht. Allemaal zijn ze mensen met hun eigen persoonlijke verhaal die tegelijkertijd als spiegelbeeld voor die verteller figureren. Het zijn getuigenissen die balanceren tussen zwarte komedie en nachtzwarte tragedie die door de filter van de verteller tot de lezer komen. Werkelijkheid en fantasie worden met elkaar vermengd om de herinneringen de baas te kunnen. Deze korte verhalen zijn abstract en experimenteel, magisch zowel als realistisch. De verschillende verhalen, onderverdeeld in de verschillende hoofdstukken, verspringen van het ene naar het andere perspectief en dus moet eerst achterhaald worden wie er nu juist aan het woord is. Er wordt over en weer gesprongen tussen de steden Helsinki en Bagdad. De woede op de Iraakse overheid evenals de sympathie voor de vluchtelingen uit het land is groot.

Maar onbeheerst wild is de verteller niet. Om rustpunten te creëren worden de getuigenissen afgewisseld met e-mails van een oudere op sterven liggende vrouw, Alia, die vertelt over haar vertalingen van de sombere en slapeloze Frans-Roemeense filosoof Cioran. De intertekstualiteit gaat nog verder. De verteller laat zich leiden door Mr. Palomar, een schepping van de auteur Italo Calvino en een personage dat de wereld overal probeert te lezen als een boek. Verder worden er namen als Rumi, Bulgakov, Sjón, Björk en Salma Hayek rondgestrooid.

Blasim geeft niet toe aan de westerse vertelconventie dat er een plot en een definitief einde moet zijn voor zijn personages. Zijn verhalen kunnen evengoed doorlopen nadat je er een hebt gelezen. Een gewaarschuwd lezer is er twee of nog meer waard. De vertaalster, Djûke Poppinga, heeft wel haar best gedaan om zo goed mogelijk naar een vlot Nederlands te vertalen. Blasim is zeker een auteur die fascineert en zijn lezer raakt. Door zijn hectische en chaotische verhalen ga je vooral stilstaan bij hoe het is om ontworteld te raken van het ene land, en je door een zware rugzak niet of maar heel moeilijk opnieuw thuis te voelen in een ander land en de oorlog in je hoofd verder blijft woeden. Het boek maakt een sterke indruk door de voortdurend aanwezige woede en de zwarte humor. The Guardian ziet Hassan Blasim als de ‘grootste levende Arabische schrijver van dit moment’.

Titel: Allah 99

Auteur: Hassan Blasim

Vertaler: Djûke Poppinga
Uitgever: Jurgen Maas

Jaar uitgave: 2021

--- Als jij een reactie post op dit bericht, krijg ik hier een melding van. Ik lees je reactie eerst voor ze onder deze blog publiek te publiceren. Als jij anoniem een reactie achterlaat, wil ik je vragen met je voornaam af te sluiten zodat ik toch een idee heb van wie jij bent! Alvast bedankt. Kopieer deze link in je browser als je mijn blog wil volgen via follow.it: https://follow.it/villanathalieoverlezen

De Boekenjagers - Veerle Nijs e.a.

Het Boekenjagersboek doet wat moet: enthousiasmeren om te lezen en mee te doen.

De Vlaamse boekenclub Boekenjagers bestaat 5 jaar! Het is een spontaan ontstane groep van mensen die het fijn vinden om lezen te promoten door over heel Vlaanderen – en soms zelfs daarbuiten – boeken achter te laten voor een eerlijke vinder die het op zijn/haar beurt kan meenemen om te lezen en opnieuw te vondeling kan leggen voor een volgende lezer. Op 27 augustus 2016 werd de Facebookgroep opgericht waarin iedereen die een boek vindt, kan langskomen om een boekenvondst te melden en erbij te vertellen wat die er mee gaat doen. Maar wie geen Facebook heeft, kan ook naar hun website surfen om hetzelfde te doen. 

Om het 5-jarig bestaan te vieren, is er een huzarenstukje afgeleverd: auteurs zo divers als Tom Bergs, Diane Broeckhoven, Lectrr, Lize Spit, Toon Tellegen, Filip Bastien, Luuk Gruwez, Stijn De Paepe, Herr Seele, Christophe Vekeman en de beroemde, onlangs overleden en door veel lezers zeer gemiste Lucinda Riley zegden toe en leverden een kortverhaal, gedicht of column in ofwel een tekening die afgewisseld met leuke foto’s het boek tussendoor verluchten. Zo komen veel verschillende disciplines mooi samen. De frisse cover oogt mooi en uitnodigend. Het verhaal van Lucinda Riley kan je overigens zowel in het Engels als in vertaling lezen, voor die vertaling moet je wel even doorbladeren. 

Het probleem is dat ik de lezer toch ook op voorhand moet waarschuwen: je neemt ook een risico om het te lezen. Sommige misdaadauteurs die meewerkten, deinzen er namelijk niet voor terug om (een aantal) Boekenjagers alvast wat te bedreigen. Elk ingezonden stuk heeft namelijk wel een link met lezen, en dikwijls ook met het achterlaten of vinden van een boek, wat een effect heeft op het leven van de persoon in kwestie. Tja en combineer dàt dan met een voorkeur of aanleg voor het meer spannende werk, en het spel zit op de wagen natuurlijk… Zal ik al meegeven voor wie je onder andere moet opletten, of toch maar niet Filip Bastien en Tom Bergs? Ook Patrick De Bruyn speelt overigens geestig met de voeten van zijn lezers. 

Onder andere Christophe Vekeman, Luuk Gruwez en Stijn De Paepe dragen hun beste poëtische steentje bij. Herr Seele laat zijn absurde Cowboy Henk opdraven, Lectrr parodieert een sprookje en ook Boerke komt om het hoekje kijken.
Diane Broeckhoven draagt een in haar herkenbare geschreven stijl fijn verhaal bij over een vrouw, Stella, die door het boek van Marie Kondo met kritische ogen naar haar huisraad gaat kijken, en zo ook een man uit haar eigen buurt ontmoet. De boodschap is dat boeken achterlaten en vinden dus ook voor nieuwe ontmoetingen kan zorgen als dit op het juiste moment in je leven binnenkomt! Eervolle vermeldingen gaan zeker ook naar Sien Volders met een toffe getuigenis, en naar Toon Tellegen, die een verhaal over een boek in zijn eigen dierenwereld laat plaatsvinden. Maar er zijn er nog zo vele anderen…  

Tussen de bijdragen van de bekende auteurs door kruipt Veerle Nijs, de oprichtster van de Boekenjagers, zelf in de pen en deelt ze zowel ontroerende als hilarische anekdotes die ze heeft opgevangen van leden die van zich hebben laten horen. Zo zijn er heel wat kinderen die ofwel zelf een boek vinden ofwel dankzij hun ouders en zo zelf op het boekenjaagpad gezet worden en gaan meedoen. Een aantal leden van de groep hebben een eigen getuigenis ingestuurd die blijk geeft van wat een gevonden boek in het wild voor hen heeft betekend:

Reinhilde werd zoals zovelen die hun lezen terugschroeven als ze ouder en ‘volwassen’ worden, weer aan het lezen gebracht door een boek te vinden.

“Een vriendin maakte me attent op De Boekenjagers. Daar moest ik maar eens lid van worden, want ik was toch ook een leesbeest? Geweest. Dat al die enthousiaste posts op De Boekenjagers iets met me deden, had ik al snel door. Alleen deed ik er niet zoveel mee. Of toch? Want het verlangen groeide. Het begon te kriebelen en ik betrapte mezelf weer op gestolen leesmomentjes. Toch dat ene, door De Boekenjagers warm aanbevolen boek even zoeken in de bib.” 

Ook een jonge twintiger, Vinny, vond op zijn verjaardag zijn eerste zwerfboek, en vindt het tof boekentips te kunnen vinden in de Facebookgroep waarin hij zich veilig voelt en oprechte interesse tegenkomt. 

Uiteraard zullen er verhalen en schrijfsels zijn die de ene meer liggen dan de andere. Met zo vele genres als spannende, meer literaire en dan weer romantische verhalen, cursiefjes, poëzie, een kinderverhaal en illustraties kan dat niet anders. Voor elk wat wils dus. Het mag niet onvermeld blijven dat dit boek tot stand is gebracht met de vrijwillige steun en de sponsoring van heel wat partijen. O.a. voor het proeflezen, de redactie, de foto’s, enz. wilden een heel aantal mensen hun expertise en vrije tijd opofferen. En via de Luisterpuntbibliotheek en dankzij een aantal auteurs en Veerle als inlezer wordt er zelfs een luisterboek van deze vlot te lezen en vooral aanstekelijke gediversifieerde bundel gemaakt zodat ook geïnteresseerde lezers met een leesbeperking hiervan kunnen genieten. 

Daarnaast gaat de opbrengst van het boek naar drie organisaties voor leesbevordering, met name diezelfde Luisterpuntbibliotheek, Het Lezerscollectief en De Boekenkaravaan. Als je dit boek hebt gelezen, krijg je echt wel zin om zelf een boek ergens te gaan verstoppen in het wild of er zelf naar te gaan zoeken. Daar kan ik alvast van meepraten. Er zijn dus vele redenen waarom je dit boek kan kopen. Veel leesplezier is er alvast één van. Je kon het boek op voorhand bestellen maar vanaf 12 augustus is het ook te koop in een aantal winkels van Standaard Boekhandel. 

Meewerkende auteurs:

Kortverhalen en columns: Filip Bastien, Tine Bergen, Tom Bergs, Diane Broeckhoven, Nico De Braeckeleer, Patrick De Bruyn, Kaat De Kock, Bart Debbaut, Wim Oosterlinck, Sandra J Paul, Kelly Picavet, Lucinda Riley, Lize Spit,  Toon Tellegen, Kevin Valgaeren, Bjorn Van den Eynde, Ingrid Vandekerckhove, Sien Volders, Jennifer Vrielinck.

Poëzie: Stijn De Paepe, Dries Desmet, Luuk Gruwez, Yentl Nuytemans, Christophe Vekeman.

Cartoonisten: Johan Amssoms, Danae, Pieter De Poortere (Boerke), Herr Seele, Lectrr.

Illustraties: Filip Heyninck (Studio 100), Ingrid Vandekerckhove en Lise Vanlerberghe.

Titel: De Boekenjagers

Auteur: Veerle Nijs e.a.
Uitgever: De Boekenjagers vzw

Jaar uitgave: 2021

--- Als jij een reactie post op dit bericht, krijg ik hier een melding van. Ik lees je reactie eerst voor ze onder deze blog publiek te publiceren. Als jij anoniem een reactie achterlaat, wil ik je vragen met je voornaam af te sluiten zodat ik toch een idee heb van wie jij bent! Alvast bedankt. Kopieer deze link in je browser als je mijn blog wil volgen via follow.it: https://follow.it/villanathalieoverlezen

De Grote Eeuw-serie van Jan Guillou: deel 5 tot en met 10

Echte Amerikaanse jeans (jaren '50, deel 6): 4 sterren

1968 (deel 7): 4 sterren

Zij die dromen doden, slapen nooit (jaren '70, deel 8),  3 sterren

De tweede doodzonde (jaren '80, deel 9), 4 sterren

Het einde van het verhaal (jaren '90 - 10/09/2001, deel 10), 3 sterren

Dit zijn de vijf boeken die volgen op de eerste vijf delen Bruggenbouwers, Dandy uit het Noorden, Tussen rood en zwart, De kop in het zand en Blauwe ster van de Grote Eeuw-serie. Waar in de eerste vier boeken het vooral of vaak draait over de drie Lauritzen-broers Lauritz, Oscar en Sverre, en in het vijfde boek over Lauritz' dochter Johanna, verschuift de focus in deze vijf boeken naar Eric Letang, zoon van Hélène en kleinzoon van Oscar Lauritzen. In Eric herken je dan ook veel biografische elementen van de schrijver, Jan Guillou, zelf.

'Echte Amerikaanse jeans' kwam uit in 2017. Het laatste boek 'Het einde van het verhaal' kwam in Zweden uit in het najaar van 2020, en in Nederlandse vertaling in april 2021.

In het eerste boek is Eric nog een jonge knaap en worden zijn kinder- en jeugdjaren beschreven. Focus zijn de jaren '50 waarin het beter begon te worden voor de bevolking na de Tweede Wereldoorlog tijdens dewelke Zweden zich neutraal probeerde te houden, en waarin de fundamenten van de Zweedse verzorgingsstaat worden gelegd. De nasleep van W.O. II lag nog te vers in het geheugen om bv de omvang van de Holocaust in het onderwijs al bespreekbaar te maken en in het curriculum te brengen voor de jonge leerlingen. De Koude Oorlog heeft een aanvang genomen die in Zweden waarschijnlijk nog een grotere impact had door de nabijheid van de toenmalige Sovjet-Unie. De dreiging van een nakende kernoorlog is dan heel reëel en zorgt voor veel bezorgdheid en angst. De Amerikaanse levensstijl begint aan invloed te winnen in Europa, zeker bij de jongeren. Importgoederen uit de VS zoals jeans en Coca-Cola waren toen nog een aantal jaar verboden in Zweden, maar Eric lukt het als een van de eersten hand te leggen op beide dingen. Vandaar ook de titel.

Eric groeit uit van een in een rijke bourgeois omgeving opgegroeide jongen waarin hij conservatieve waarden meekrijgt tot een jongeman met een marxistisch-communistische ideologie en dientengevolge verandert zijn vriendenkring ook.
Natuurlijk moest die omslag er komen omdat hij dan vanop de eerste rij daardoor verslag kan doen van het turbulente jaar 1968. Eric is dan net afgestudeerd van de rechtenstudie in Stockholm. Zijn ideologie komt in conflict met die van de oudere generatie van zijn familie. Toch is ook zijn eerst uit het oog verloren neef met Deense relaties Henning een medestander geworden. Vooral de band met zijn moeder komt dan onder druk te staan, wat zo zal blijven in de volgende delen. Verschillende studenten- en arbeidersbetogingen vinden plaats in de Europese hoofdsteden, de USSR valt binnen in Praag, de Vietnamoorlog escaleert. Het is een kanteljaar voor Zweden en de wereld. Dit is waarschijnlijk het beste boek van deze vijf laatste delen. Ook Guillou was erg actief in de communistische beweging in die tijd, en hij heeft veel kennis van zaken waardoor hij er een van de boeiendste delen weet van te maken.

In het volgende deel 'Zij die dromen doden, slapen nooit' zijn we in de jaren '70 beland. De linkse golf van 1968 is over, de Europese veiligheidsdiensten verharden hun oorlog tegen de verschillende linkse min of meer revolutionaire bewegingen die versplinterd zijn en zo goed als een onderlinge oorlog voeren. Eric heeft zijn grote liefde, Gertrude, in Hamburg ontmoet die ook actief is in de West-Duitse verzetsbewegingen, waar de onderdrukking van deze 'terroristische' bewegingen het hardst toegeslagen heeft en waar de Zweedse veiligheidsdiensten een voorbeeld proberen aan te nemen. Het wordt erg heet onder de voeten van Eric Letang die ook de linkse journalist Erik Ponti beter leert kennen. Letang groeit eveneens verder in zijn professionele loopbaan als juridisch medewerker bij het beruchte advocatenbureau van Henning Sjöstrand. Verschillende veldslagen worden in de rechtbank gevoerd evenals tegen de liberale commerciële media waarvan de krant Expressen uitgroeit tot de voortdurende vijand van zowel Sjöstrand als Letang die dit vijandschap overerft. Ook wordt er een nieuwe generatie Lauritzen geboren.

Over naar het negende en voorlaatste deel 'De tweede doodzonde', uiteraard over de jaren '80. Eric's nicht Solveig springt op de voorbijrazende vastgoed-kar en kan de Lauritzen-familie opnieuw gouden bergen bezorgen. Eric heeft het er moeilijk mee, maar blijft niet opzij staan waardoor hij nog steeds voor de lezer de bevoorrechte waarnemer is (ook al kan dit wat ongeloofwaardig overkomen). Hij heeft nog steeds die familiale achtergrond waarvan hij zich nooit volledig heeft losgemaakt. Het werk dat zijn eigen advocatenkantoor met zich meebrengt en de druk van zijn nieuwe status als 'steradvocaat' nemen veel tijd van hem en bladzijden in beslag. Het stramien van hoe Eric's processen lopen, en de jacht op hem door Expressen begint na een tijdje eerlijk gezegd wat saai te worden.
Het verhaal van de drie broers uit een arm vissersdorpje in Noorwegen neemt wel zo goed als een einde. De banden tussen de daaropvolgende generaties raken meer en meer versnipperd, het is de tijd van de op zichzelf staande gezinnen en individuen geworden die veel minder samenkomen. De oorspronkelijk Noorse en aangetrouwde Duitse familie Lauritzen is verspreid geraakt over Zweden, Denemarken, Schotland, de VS en de Caraïben.

Het tiende, voor Zweedse (misdaad)auteurs kenmerkende laatste, deel 'Het einde van het verhaal' begint met een knaller van formaat: de dood gewaande oom Harald Lauritzen, voormalig SS-officier, keert na jaren in Argentinië te hebben gewoond, terug naar Zweden. Zijn nazi-ideeën zijn er niet minder op geworden, maar hij doet zijn familie en vooral dan de twee advocaten Eric en nicht Ariadne, een aanbod dat ze onmogelijk kunnen afslaan. Dit betekent een proces dat heel wat tijd en bladzijden inneemt. De geldbedragen die in deze zaak worden genoemd zijn eigenlijk fenomenaal en zelfs ziekmakend. Ondertussen voert Eric met zijn advocatenkantoor, waar Ariadne nu ook voor werkt, weer een aantal grote processen, nu over pedofilie, die in het oog van de pers en de publieke opinie komen te staan. Xenofobie en racisme steken steeds meer de kop op. In Zweden worden vluchtelingencentra in die jaren in brand gestoken. De uitspraak van een van Eric's kompanen dat de strijd tegen racisme en islamofobie de grootste zal zijn in de komende jaren/decennia en er een 'oorlog tussen beschavingen' , is eigenlijk een weliswaar achteraf gezien gemakkelijke maar toen toch al aangekondigde waarschuwing door journalisten/politicologen als Francis Fukuyama. Het is niet toevallig dat de Zweedse titel daar deels naar verwijst. Het is ook niet toevallig dat Guillou dit deel net laat stoppen op de exacte datum van 10 september 2001.

Het is goed dat Guillou op zoek moet gaan naar een slotpunt. De nadrukkelijk opgezochte geschiedenis en juridische tendensen beginnen nu toch wel vermoeiend en wat zeurend te worden.
Ook de vertaling begint grotere opvallende mankementen te vertonen. Krukkige zinnen waren er van in het begin al bij die geen vlot Nederlands opbrachten, maar vreemde termen beginnen steeds nadrukkelijker voor te komen. Vluchtelingencentra worden bij de vertaler van dienst kampen genoemd, en de Caraïben al sinds twee delen Westindië, afgeleid van het archaïsche Zweedse woord, maar onduidelijk voor een groot deel van de moderne Nederlandstalige lezers.

Jan Guillou heeft er zeker een exploot op zitten door de twintigste eeuw samen te ballen in een familie-epos over tien delen, en hij is ongetwijfeld een expert met een encyclopedische kennis die ook veel onderzoek heeft ondernomen, maar een literator kan hij aan het einde van de reeks echt niet meer genoemd worden. Het is een goed ding en hoog tijd dat hij na deze serie zich kon beginnen herbronnen. Ook de vertaler en de redactie mogen in eigen boezem kijken voor wat de vertaling betreft. Wat wel de moeite blijft, zijn de covers van de Nederlandse uitgaven die in tegenstelling tot de Zweedse uitgaven steeds vergelijkbaar zijn gebleven.

Uitgeverij Prometheus
2017 - 2020
Vertaler: Bart Kraamer

--- Als jij een reactie post op dit bericht, krijg ik hier een melding van. Ik lees je reactie eerst voor ze onder deze blog publiek te publiceren. Als jij anoniem een reactie achterlaat, wil ik je vragen met je voornaam af te sluiten zodat ik toch een idee heb van wie jij bent! Alvast bedankt. Kopieer deze link in je browser als je mijn blog wil volgen via follow.it: https://follow.it/villanathalieoverlezen

Gelezen in juli 2021

In juli las ik 14 titels, waaronder één woordeloos maar prachtig prentenverhaal. Dat het er zo veel werden, is een beetje onverwacht. Ik werd namelijk gebeten om een tiendelige serie boeken uit te lezen van een Zweedse auteur, waarvan ik er nog 4 ongelezen had verzameld en 1 na twee jaar opnieuw heb gelezen. Hieronder komen de titels.

Twee recensieboeken

1. De Morsecode - Nathalie Briessinck: 4 sterren, recensie

Nathalie Briessinck debuteerde in 2016 met haar eerste roman 'Tot de duivel het schip keert', dat zich afspeelt in het Antwerpse rederij-milieu in het begin van de 20ste eeuw.  Net als in dit met lef zelf uitgegeven debuut verwerkt ze in haar nieuwe boek 'De Morsecode', nu bij Uitgeverij Vrijdag, feiten uit de geschiedenis met een fictief verhaal en een goede dosis spanning. 
Dit is een meeslepend en spannend historisch verhaal waarin is verwerkt hoe professor Samuel Morse tot zijn uitvinding van de morsecode is gekomen. Meer informatie in mijn recensie. 

2. De Boekenjagers - diverse auteurs: 4 sterren

Deze verhalenbundel is tot stand gekomen ter gelegenheid van de 5de verjaardag van de Boekenjagers, een vereniging van lezers die ontstaan is om het lezen te promoten door middel van boeken in het wild achter te laten, zodat andere boekenjagers of toevallige passanten een boek kunnen vinden en zelf lezen, en dan opnieuw te vondeling kunnen leggen voor een volgende lezer. Zo'n boek noem je ook wel een zwerfboek. De oprichtster en coördinator van de Boekenjagers, Veerle Nijs, contacteerde heel wat auteurs met de vraag of ze mee wilden werken en ze is daar fantastisch goed in geslaagd want een groot aantal bekende en net iets minder bekende namen hebben daarvoor toegezegd zoals Diane Broeckhoven, Sien Volders, Toon Tellegen, Patrick De Bruyn, Tom Bergs, Lectrr, Herr Seele, Christophe Vekeman, Stijn De Paepe en eveneens de wereldberoemde Lucinda Riley die onlangs overleden is, en erg gemist wordt door haar vele vele fans. Mijn recensie komt later tegen de lancering op 12 augustus maar ik kan nu al verklappen dat het echt goed is en ook heel divers, met kortverhalen in allerlei stijlen, anekdotes en getuigenissen, cursiefjes, poëzie, een kinderverhaal en ook cartoons! Het is nu nog te bestellen via de website boeken-jagers.be en vanaf 12 augustus ook in een groot aantal Standaard Boekhandels. De opbrengst van de verkoop zal bovendien gaan naar drie goede doelen: De Luisterpuntbibliotheek, Het Lezerscollectief en De Boekenkaravaan. Allemaal goede redenen om deze bundel aan te schaffen. 

Twee boeken van Peter Terrin 

3. De bijeneters: zeven variaties: 4 sterren

Dit is een verhalenbundel die ik van de bibliotheek heb meegebracht, naar aanleiding van het feit dat ik ook zijn nieuwste roman ging lezen. Deze bundel dateert al van 2006 maar toont ook het vernuft waarmee hij met rake precieze impressies 7 kortverhalen heeft geschreven die het onheilspellende Terrin-gehalte allemaal in zich hebben. In die kortverhalen zijn allemaal de dubbele betekenis van een variatie verwerkt. Een variatie kan zijn: een daad waardoor (men) iets verandert' maar ook 'elk der verschillende bewerkingen van een zelfde thema'. En in elk van deze zeven variaties staat een daad centraal waardoor alles verandert. Zijn schrijfstijl is helder en tegelijkertijd suggestief en beeldend. Een heel goede bundel! 

4. Al het blauw: 4 sterren

Dit boek heb ik samen met Marianne gelezen. Ik vond het erg sterk, toch bleef ik ook wat op mijn honger zitten wat de hoofdpersonages betreft. Meer te lezen in mijn recensie en de buddyread samen met Marianne. 

Poëzie

5. 2050 - Peter Verhelst: 5 sterren

De nieuwste gedichtenbundel van dichter Peter Verhelst met maar liefst 98 gedichten. Sommige beslaan enkele pagina's, andere zijn veel korter. Dit gaat over het iconische jaar 2050.  Door de pen van Verhelst word je afwisselend getroost, afgeschrikt, ga je mee in zijn woede, krijg je agressie over je heen maar vooral zoveel passie, Ik ben fan van deze dichter. Dit is poëzie! Zijn beelden zijn telkens nieuw, soms zijn ze niet goed te volgen, maar dan zijn ze weer lyrisch en ontroerend. En telkens indrukwekkend en super sensitief. Zijn verzamelbundel 'Koor' ben ik nu ook aan het lezen, maar dat is nog niet helemaal uit.

6. Meervoudig afwezig - Ester Naomi Perquin: 4 sterren

Ook een prachtige gedichtenbundel van deze Nederlandse dichteres. Ze is iets minder mysterieus en mythologisch dan Verhelst, en daardoor ook toegankelijker. 

7. The hill we climb - Amanda Gorman: 5 sterren

Gorman beleefde haar wereldwijde doorbraak op de inauguratie van Joe Biden als president van de Verenigde Staten aan het begin van dit jaar. [zucht van verlichting] Nu is haar 'stunning marvellous' opvallende gedicht waarmee ze daar optrad en dat recht naar vele harten in de VS ging maar ook in de rest van de wereld, ook in druk te krijgen. Zo krijg je een ander beeld van dit gedicht van tijdens de inauguratie en kan je af en toe teruglezen. Het is een aanvulling op die performance zodat je het in je eigen ritme tot je kan nemen. Ik heb een Engelstalige uitgave met een voorwoord van de Amerikaanse talkshow-ster Oprah Winfrey, Het gedicht is ook uitgegeven samen met andere nieuwe gedichten van Gorman. Die bundel wordt uiteindelijk vertaald door de Nederlands-Surinaamse spokenword-artieste Zaïre Krieger. De kleur van Gormans Amerikaanse Engels vond ik toch belangrijker nu.

Een prentenboek/beeldverhaal

8. Zwerveling - Peter Van den Ende: 5 sterren

Ook al staat dit in de bibliotheek bij de jeugdcategorie +8-jarigen, is dit een echt kunstwerk waar volwassenen met of zonder kinderen van kunnen genieten. Ik had er al lovende commentaren over gelezen, en vooral ook door het werk van deze illustrator voor Bart Moeyaerts Het hele leven was ik geïnteresseerd geraakt in dit woordeloze prentenboek. 

Vanop een groot schip wordt er een papieren bootje te water gelaten. Ook zonder tekst word je meegesleept op de wereldreis die dit bootje gaat maken. Het zwerft tussen de koraalriffen, mangroves, ijsschotsen, het noorderlicht en vervuilende boorplatforms. En tussen de meest wonderlijke scholen vissen en zeecreaturen. Het zijn stuk voor stuk prachtige zwart-wittekeningen van zowel de onderwater- als de bovenwaterwereld die veel symboliek verbeelden. Ook de kaarten aan het begin en einde van het boek helpen je op weg. Hoewel je het eigenlijk niet merkt, legt het bootje toch blijkbaar een bepaalde route af.

Van den Ende is blijkbaar afgestudeerd als bioloog en is twee jaar natuurgids geweest op de Kaaimaneilanden in de Caraïbische archipel. Nu weet ik waarom de New York Times dit in 2020 tot een van de 25 mooiste kinderboeken heeft uitgeroepen. En niemand minder dan de wereldberoemde Australische tekenaar Shaun Tan betitelde het als "wonderlijk vreemd en vreemd wonderlijk, een epische droom in minutieus uitgewerkte details." Ik kan het alleen maar eens zijn met deze woorden.

De Grote Eeuw-serie van Jan Guillou

9. Echte Amerikaanse jeans (jaren '50, deel 6), 4 sterren

10. 1968 (deel 7), 4 sterren

11. Zij die dromen doden, slapen nooit (jaren '70, deel 8), 3 sterren

12. De tweede doodzonde (jaren '80, deel 9), 4 sterren

13. Het einde van het verhaal (jaren '90 - 10/09/2001, deel 10), 3 sterren

Voor een samenvatting en mijn leeservaring, lees verder hier. 

--- Als jij een reactie post op dit bericht, krijg ik hier een melding van. Ik lees je reactie eerst voor ze onder deze blog publiek te publiceren. Als jij anoniem een reactie achterlaat, wil ik je vragen met je voornaam af te sluiten zodat ik toch een idee heb van wie jij bent! Alvast bedankt. Kopieer deze link in je browser als je mijn blog wil volgen via follow.it: https://follow.it/villanathalieoverlezen