Lampje - Annet Schaap

Een lichtgevend magisch boek

Lang liet ik dit prijswinnend, en ondertussen toch al als klassieker gekend, boek liggen in mijn kast. De lokale leesclub bracht hier verandering in, een eerste boek voor 8+ stond op ons programma om te bespreken. En wat voor één! Ik was direct om voor dit boek, en nog eens om en om. Het boek, over een meisje met de bijnaam Lampje, blies me omver en deed en doet me nog steeds nagloeien. Ik las een vlot te lezen wervelend en spannend avontuur vanaf de eerste bladzijde. Als ik niet kon doorlezen, was het door het dagelijkse werk en de beslommeringen, niet omdat ik niet wilde.

Hoofdthema in dit boek is het anders zijn van de mensen rond jou te aanvaarden. De thema’s die de met dit boek debuterend auteur, en eerder al alom geprezen illustratrice, Annet Schaap, al dan niet even subtiel aansnijdt, zijn er niet minder om: de eenzaamheid van kinderen die gebukt gaan onder een omgekeerde ouder-kindrelatie en die de zorgverlener worden van de overblijvende ouder, rouwverwerking, analfabetisme, alcoholisme, kindermisbruik, uithuisplaatsing, enz.

Het geheel wordt echter lichter gemaakt door waar dat het meisje met de bijnaam Lampje ook komt, nadat ze moet verhuizen van haar aan alcoholisme lijdende vader en die haar verwaarloost (door de dood van zijn vrouw), ze licht brengt waar er duisternis heerst. Het Zwarte Huis waar ze wordt ondergebracht, leeft na een tijdje op en de personages rondom haar waar ze verbinding mee maakt, worden aangeraakt: Martha ontdooit en haar zoontje Lenny wordt verliefd op Lampje. Het monster waarvan eerst sprake blijkt een wezen te zijn dat eenzaam en verstoten is, en zich probeert te verdedigen tegen een naar zijn aanvoelen vijandige omgeving. Ook de verwilderde vol gegroeide tuin wordt uiteindelijk aangepakt en opgekalefaterd.

De vrees voor het Zwarte Huis, en daarna ook de eigenaar ervan, de Admiraal, vormt de dreigende sprookjesachtige factor. De referenties naar bestaande sprookjes zijn legio: natuurlijk die van De kleine zeemeermin, en bv ook Blauwbaard. Daarnaast zijn er heel wat magisch-realistische elementen die het geheel niet erg realistisch doen lijken, hoewel het nooit een probleem is geweest om in het verhaal te blijven en in de gecreëerde wereld terug te keren. Het is zeker en vast een wereld, vol met fantasy, die aanslaat bij de bedoelde doelgroep. En tegelijkertijd met zo vele lagen die je kan bespreken met iets oudere kinderen. Het doorzettingsvermogen en de nieuwsgierigheid van Lampje die haar lef geven, zijn dan weer goede voorbeelden voor volwassenen om van te leren en over te nemen, waaronder ook ondergetekende!

De opbouw van het verhaal is als dat van een misdaadverhaal: de perspectieven van de verschillende personages komen aan bod, er spelen zich synchrone scènes af, er wordt teruggekomen op verschillende situaties door verschillende personages, enz. Dat maakt het geheel spannend waardoor je telkens de volgende bladzijde wilt omslagen, en is het ook geen wonder dat er zeven jaar na de publicatie al een serie én een film zijn gemaakt van dit boek. Tientallen vertalingen zijn er ook al verschenen. En binnenkort komt er nog een speciale theaterbewerking in de Vlaamse zalen door Theater FroeFroe en Johnny MUS.

De taal is wonderlijk mooi, en zit tjokvol metaforen om de dingen te beschrijven. De pen van Annet Schaap speelt met licht en donker zowel in haar tekst als in haar prachtige tekeningen. Wat ook straf is, is dat alle personages, ook de “slechte”, en soms slechts met enkele zinnen, een backstory krijgen, en je de motieven van hun daden beter gaat begrijpen. Schaap eindigt haar boek op een manier waardoor ik gelukkig dit nochtans sombere en duistere boek met een zucht van opluchting dichtsloeg. Lampje raakte een snaar bij mij die nog wel even zal blijven natrillen.

Titel: Lampje 

Auteur: Annet Schaap

Uitgever: Querido

Jaar: 2017

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Gelezen in juli en augustus 2024

Romans

• Voyeur - Naima Al Bdouini: mijn leeservaring over dit boek
  
  
• De randen - Angelo Tijssens: Door de vele jubelende reacties had ik hier misschien te veel van verwacht. Nog altijd een mooi boek, maar de stijl en de mengeling van perspectieven lag me toch niet helemaal.
  
  
• Mr Loverman - Bernardine Evaristo: Een heerlijke roman van deze geweldige Engels-Nigeriaanse prijzen winnende schrijfster. Ik hou van haar schrijfstijl, en dit tweede boek getuigt evenals haar Booker prize winnende boek "Girl.Woman.Other" van 2019 van de diversiteit waarover ze al een tiental romans lang schrijft.
👉 De hoofdpersoon, Barry, is een 74-jarige Antiguaanse man die zich gesetteld heeft in Hackney, Londen met zijn vrouw, ook van Antigua afkomstig, Carmel(ia). Hij heeft ook al 60 jaar lang een relatie met zijn vriend en zielsverwant Morris, zelfs sinds zijn kindertijd. Zijn jarenlange huwelijk met zijn vrouw staat eindelijk na zoveel tijd op springen, en hij wordt voor keuzes gezet die hem ook onzeker en angstig maken omdat deze heel wat reacties zouden kunnen losweken van de gemeenschap waar hij jarenlang deel van heeft uitgemaakt. Hij is er zich ten volle van bewust dat er nog heel wat conservatieve krachten zijn die zijn levensstijl afkeuren.

Máár het is ook een erg grappig boek met hilarische observaties en statements, en geschreven in wat waarschijnlijk de de typische taal voor de Caribische migranten is die naar Londen zijn verhuisd en in dit Londense district wonen. Barry wil nog steeds de dag plukken en van de geneugten des levens genieten, drinken en feesten als en wanneer hij het nog kan. Zijn partner

Morris is rustiger en probeert hem mee in het gareel te houden. Dan zijn er nog zijn twee dochters, de jongste Maxime die steeds zijn favoriete was, en Dora, die dit steeds gevoeld heeft en daarom meer de kant van haar moeder kiest. De relaties met zijn familie komen mee terecht in de draaikolken die nu in de versnelde stroom van zijn leven opduiken. Barry is een man die niet voor een kleintje vervaard is, zegt en doet niet altijd even vrouwvriendelijke dingen, en al zeker niet tegenover zijn vrouw en haar vriendinnen, maar is tegelijkertijd een karakter waarvan je wel moet houden door de manier waarop hij in het leven staat. Genoten van deze roman die wel niet in het Nederlands vertaald is.

Spannende boeken, tweemaal 'cosy crime' 

• De Christiemoorden - Dominique Biebau: Een geschikte misdaadroman om tijdens een rustige zomeravond of twee te lezen.  
  
  
• Born to be wild - Ines Nijs: Ook dezelfde mening toegedaan als hierboven. Lees hier mijn leeservaring. 

 Novelles

• Sneeuw, hond, voet - Claudio Morandini: een prachtige novelle waarin ik volledig werd meegenomen. Waarom ik dit boek tip, lees je hier.
  
  
• De doden - James Joyce: Een klassiek, episch verhaal van deze grote Ierse auteur en waarschijnlijk het bekendste uit zijn bekende bundel The Dubliners (De Dublinezen). Dit wordt wel eens gepromoot als het mooiste verhaal van alle short fiction die ooit geschreven is. Zeker de laatste pagina's zijn subliem geschreven. 
  👉Het verhaal gaat over een man, Gabriel Conroy, die samen met zijn vrouw Gretta een Kerstfeest bezoekt waarop familie en vrienden aanwezig zijn. Joyce beschrijft de gesprekken tussen de verschillende bezoekers die over van alles gaan, en er wordt ook muziek gespeeld. Terug samen in het hotel krijgt hij een revelatie die zijn gevoelens en gedachten op zijn kop zet. Naar het einde toe spat de melancholie en de nostalgie van de bladspiegel.

Jeugdboeken

• Kus me & Wespennest (bundel) - Bart Moeyaert: twee verhalen uit het vroegere werk van Bart over tieners die het moeilijk hebben met erbij te horen en/of niet goed in hun vel zitten. Heel graag (terug) gelezen. 

Poëzie

• De liefdegesdichten - Leonard Nolens: Mooi mooi mooi! Weer een poëtische ontdekking. Laat zijn bundels maar komen! 

Non-fictie

• De theorie van de 1 of 2 - Ish Aït Hamou: Ik was opnieuw overtuigd geraakt door enkelen in mijn omgeving om iets van tv-persoonlijkheid Ish te lezen.
  👉In dit kort essay probeert hij zijn theorie uit te leggen over hoe een minderheidsgroep zich kan gedragen als 1 of 2 personen van deze groep zich zichtbaar hebben bewezen t.o.v. de meerderheid in de samenleving, en dat dit gevoeld wordt alsof er maar enkele plekken voor deze groep "vrij" zijn om ingenomen te worden. Dit zou leiden tot enerzijds jaloezie en anderzijds een verwachting dat eerdere 'oudere' succesvolle personen van deze gemeenschap de weg mee zouden moeten plaveien voor hun jongere achtervolgers, en hun plaats dan zouden kunnen 'afstaan'. Terwijl er eigenlijk plaats zou moeten zijn voor een eerlijke discussie met feedback en constructieve kritiek, en er net méér plaatsen gecreëerd moeten worden. Zo interessant vond ik dit nu persoonlijk ook weer niet. Met de boeken van Ish heb ik al 2x een erg goed gevoel gehad, maar met een paar andere ook 'het net niet'-gevoel. Mijn excuses aan de liefhebbers van zijn werk en hemzelf.

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Born to be wild - Ines Nijs

Afwisselende en invoelende misdaadroman met de nodige couleur locale

Ik moest opzoeken welke versies er allemaal bestaan van de song "Born to be wild”. Het originele van Steppenwolf (nooit in Werchter gestaan) en dan vooral de versie van Bruce Springsteen (dit jaar nog met een eigen concert), zo ver gaat dikwijls mijn passieve kennis van rockklassiekers. Om deze eerste misdaadroman van Ines Nijs te lezen is dat gelukkig geen must.

De protagoniste van het eerste deel van haar voorziene trilogie is de journaliste, Lexi Callier, die nu dat haar blinde dochter Laetitia haar opleiding kan vervolgen op een internaat, haar job spannender wilt maken met wat onderzoeksjournalistiek i.p.v. de plaatselijke kermiskoers te verslaan in één paragraaf. Op een plaatselijke benefietactie komt ze in contact met een naburige motorclub die zich kandidaat heeft gesteld om rond te rijden met geïnteresseerde klanten ten voordele van het goede doel. Motard Leo neemt haar dochter mee op een ritje voordat ze naar het internaat vertrekt en daar haar wereld zal verbreden. Lexi is zelf verslingerd aan een eigen motor en heeft geen schrik om haar verstandige dochter toe te vertrouwen aan hem. De motorclub die rijdt onder de naam Sons of Jinx lijkt haar wel een club om zich eens in te verdiepen. Zowel Leo als haar redactiebazin Anna waarschuwen haar voor de voorzitter van de club Martin Verwey, die zich anders voordoet in het dagelijkse leven dan hoe hij echt is. Zowel Anna als Martin willen toevallig dat ze haar artikel voor publicatie eerst te lezen krijgen. En de club blijkt inderdaad gaandeweg niet zo maar een “motorclub” te zijn.

Drie perspectieven heeft de auteur voor ons in petto om het boek spannend en afwisselend te houden. Naast de standpunten van Lexi en Leo, genoeg namen met een ‘L’ trouwens, leer je ook die van Joene Joassin kennen – een allitererende naam dan weer – de vriend van de jonge vrouw Vero die als gevolg van een spuit is overleden, waarover je aan het begin van het boek al kan lezen. Ines weet hoe ze de motivatie en psychologie achter haar verschillende personages aan het licht moet brengen. Je kan je zo goed inleven in het verhaal. Ook is deze thriller niet overheersend wit, zoals nog te veel gebeurt in dit genre in ons Vlaamse landje, met dank aan de interculturele bagage van de schrijfster. Het Senegalese motorclublid Alassane krijgt voldoende achtergrond en ‘airplay’ mee wat ik best apprecieer. 

Op een aantal momenten voel je de spanning opbouwen om dan weer wat te gaan liggen. Het plot zit goed ineen. De finale is in een aantal fases knap opgebouwd. De Vlaamse couleur locale is herkenbaar, hoewel dat net voor mij niet echt hoeft. Tóch krijg ik zoals dikwijls met dit misdaadgenre weer het gevoel dat er al heel wat voorbeelden zijn gepasseerd van misdaadboeken waarin journalisten of agenten, vrouwelijke én mannelijke, aan geloofwaardigheid verliezen door koppig hun eigen zin te doen, en zonder collega te werken zoals meestal wel het geval is in het dagelijkse politionele leven. Op die manier brengen ze hun eigen leven of dat van hun geliefden natuurlijk in gevaar.

Toegegeven, mijn grote misdaad- en roman schrijvende held, wijlen Henning Mankell, heeft van de koppige detective mee de (Scandinavische?) trend gezet. Ook de Zweedse Liza Marklund heeft het concept van koppige vrouwelijke onderzoeksjournaliste meer dan uitgebuit zodat ik ze ooit na een tijdje verveeld aan de kant heb gelegd, en waaraan ik ook moest denken bij het lezen van dit boek.

Dat “verveeld raken” van bepaalde trucs die je oploopt bij een overdaad aan dit genre, wijt ik helemaal aan mezelf. Aan Ines’ schrijfstijl ligt dit helemaal niet, die is vlot te lezen met het nodige oog voor detail. Ik ben zo een lezer die pas op de details kan letten van een spannend boek als ik al iéts weet over het slot en daarom tegenwoordig al eens durf doorbladeren, anders lees ik te snel. Geen idee of dit herkenbaar is trouwens.

De titel en de setting zijn luchtig gehouden met de klemtoon op ‘vrijheid’ waardoor het verhaal ook niet echt beklemmend aanvoelt. Dat was misschien ook niet de bedoeling, maar een broeierig exotischer verhaal kan wie weet wel bij de volgende titel “Alors on danse”, geleend van de intercontinentale superster Stromae aan bod komen, Ines? (en wél een van mijn favorieten) Een verhaal dat zich wie weet zou kunnen afspelen in Senegal? En eveneens zoals de lyrics van deze song opnieuw een meer maatschappelijk thema zou kunnen zijn? ’t Is maar een vraag hé die gesteld wordt. ;-) 

Met dank aan Uitgeverij Manteau voor het recensie-exemplaar.

Titel: Born to be wild 

Auteur: Ines Nijs

Uitgever: Manteau

Jaar: 2024

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Gelezen in mei en juni 2024

Privé-domein & memoires

• Een ander leven - Bart Moeyaert: Een boek dat je moét lezen, zeker als je opgegroeid bent met het werk van Bart. Ik raad dit boek hier aan. 
   
• Notes on grief - Chimamanda Ngozi Adichie: Een bibliotheekboek dat ik tip op Goodreads en op Antwerpen Leest. 

Romans

• Mannen in de zon - Ghassan Kalafani: Kanafani was een Palestijnse schrijver die de eerste Palestijnse "verzetsliteratuur" schreef. Uitgeverij Jurgen Maas publiceert specifiek literatuur uit de Arabische wereld en bracht deze nieuwe uitgave en vertaling van dit boek uit in november vorig jaar. Het boek speelt zich af in het begin van de jaren 1950 en gaat over drie mannen van verschillende generaties die hetzelfde doel hebben: vluchten uit de vluchtelingenkampen waar ze zich bevonden, vertrekkend vanuit Basra, Irak naar Koeweit op zoek naar een beter leven.
  
  Het verhaal gaat over drie verschillende generaties Palestijnen, de Nakba of de Catastrofe (de verdrijving van de Palestijnen uit hun thuisland in 1947-'49) bij de stichting van de staat Israël en de vluchtelingenkwestie. Een erg interessant maar hard verhaal in een heel mooie schrijfstijl met verschillende lagen en metaforen.
  
  Dit boek werd voor het eerst gepubliceerd in 1963 in Beiroet, Libanon, waar de schrijver toen woonde en betrokken was bij de Palestijnse verzetsbeweging PFLP . Hij werd in 1936 geboren in Akko, Palestina, toen onder Brits mandaat. Op 36-jarige leeftijd werd hij vermoord met een autobom in Beiroet.
  
  
• The Handmaid's Tale - Margaret Atwood (Het verhaal van de dienstmaagd): Ik las dit boek opnieuw om met mijn leesclub te bespreken in mei. Mijn enthousiaste bespreking uit 2018.
  
  
• Bechamel Mucho - Dimitri Verhulst: Genoten van deze nieuwe en vooral zomerse roman van deze schrijver waarin hij onze maatschappij op zijn eigenwijze en vooral hilarische manier aan de kaak stelt. 

(Vrij) Kort en ook wel spannend

• Het gouden ei - Tim Krabbé: Een klassiek kort maar erg goed opgebouwd spannend en creepy verhaal dat ik na zo veel jaar nog moest 'inhalen' maar met veel plezier. Daarna ging ik naar de gerestaureerde verfilming van dit boek Spoorloos, een film van 1988, met een jonge en toen al uitstekende Gène Bervoets als hoofdrolspeler. Ook echt een geweldige film en aanrader! 
  
  
• De brandstichter - Egon Hostovský: Ik kreeg dit recensieboek via uitgeverij EPO, en uitgegeven bij Zirimiripress. Een erg goed en sfeervol verhaal vol met kleurrijke figuren dat zich afspeelt in een dorp in Oost-Bohemen. Hostovský was een Tsjechische auteur (1908-1973) en dit boek leverde hem de Tsjechoslowaakse Staatsprijs voor de Literatuur op. Mijn boekbespreking.
  
  
• Jij - Annelies Verbeke: een bundel van 9 kortverhalen vanuit het uitzonderlijke Jij-perspectief, waarvan ik er al een heel aantal had gelezen blijkbaar. Het slotverhaal was wel nog niet eerder gepubliceerd. Ik hou van het werk van Annelies. 

Poëzie

• Ik heb een afgehakte hand voor je meegenomen - teksten en kanttekeningen - Ghayath Almadhoun: Een poëzietip van mij hier. Je vindt ook een mooi artikel in de NRC over deze dichtbundel.  
  
  
• Licht dat naar ons tast - Bernard Dewulf
  
  &
  
  
• De Oostakkerse gedichten - Hugo Claus: Twee standaardwerken uit de Vlaamse poëzie. Geweldig! 

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Sneeuw, hond, voet - Claudio Morandini

Een parel van een novelle over de fragiliteit en het grimmige van het leven

Deze novelle is zoals de definitie het wil kort, maar ook aangrijpend. We maken kennis met een zwervende oude man die wantrouwig is tegenover alles en iedereen en alle andere mensen wil vermijden. Hij wandelt door zijn 'eigen vallei' en raakt tijdens de winter ingesneeuwd samen met een hond die is komen opdagen om hem gezelschap te houden. Ze ruziën over het beschikbare brood en de wijn, omdat hun voorraden maar ook hun woorden uitgeput raken.

Er zitten tragische zowel als grappige, lichte scènes in als de man de hond aan het bedreigen is of tegen hem moppert en zeurt, maar hem toch binnen neemt in zijn armoedige onderkomen als de winter inzet.

De lente brengt een grimmige ontdekking: een mannenvoet steekt uit de smeltende sneeuw. Van wie is het? De greep op de realiteit van de dwalende oude man, die tekenen van dementie begint te vertonen, wankelt en verslechtert.

Adelmo Farandola, zoals de man heet, maakt steeds meer zijn levenslijn los en kruipt onder je huid of bezorgt je kippenvel.

"Honger, Kou en Slaap zaten tegenover hem, gehuld in donkere vodden. Ze hadden normale gzichten, keken vermoeid. Ze waren door hun argumenten heen en zaten elkaar stiekem aan te kijken, duidelijk niet op hun gemakt. 'Willen jullie weg?' lachte Adelmo Farandola in zijn koorts. 'Nee toch, blijf nog even, jullie houden me gezelschap! Niet weggaan, anders word ik kwaad. Zo zit ik nu eenmaal in elkaar!'"

Dit is een bekroonde novelle uit Italië die al in verschillende talen werd vertaald. Erg mooi maar met een ietwat verwarrend einde dat net als bij die Fransman die over de dreiging van besneeuwd gebergte schrijft, Jean-Baptiste Andrea, op de grens tussen leven en dood wordt beleefd. Het land exporteert dus niet alleen haar zonnige 'dolce vita' maar ook dit soort prachtig geschreven boeken.

De vertaling is onopvallend neutraal waardoor ze waarschijnlijk net heel goed geschreven is door Hilda Schraa en Manon Smits. 

Titel: Sneeuw, hond, voet 

Auteur: Claudio Morandini

Vertalers: Hilda Schraa, Manon Smits

Uitgever: Koppernik

Jaar: 2022

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Voyeur - Naima Albdiouni

Een originele roman die je even zal bij blijven

De schrijfster van dit boek heeft al meer geschreven dan ik ooit heb gedacht: columns in De Standaard in 2005 onder de titel ‘Te Naima of te laten’, een kort verhaal en de redactie van de bundel Nieuwe Stemmen van Vlaanderen voor de vzw Kif Kif (2006), nog een ander kortverhaal (radioboek) voor een project van cultuurhuis De Buren, en haar debuutroman Voyeur uit 2009. Ze was in een verder verleden redacteur bij een uitgeverij en studeerde af als vertaalster. Ik leerde Naima Al Bdouini kennen als heel toffe collega op mijn eigen werkplek, in een job die ze enkele jaren geleden ook weer inruilde voor een nieuwe uitdaging.

Dus Naima, ik heb na een tip van een andere ex-collega je roman pas dit jaar ter hand genomen en heb er zeker van genoten!

Naima is een Antwerpse met Marokkaanse roots en geeft ons in dit boek een voyeuristisch beeld van de stad Tanger aan de hand van een aantal excentrieke personages die we in korte hoofdstukken één voor één leren kennen. Het is een verhaal met sprongen tussen vele perspectieven en een sterke maar ook harde en brutale plot, wat mij ineens ook een andere kant van deze auteur toont!

Abdullah bijt de spits af, hij is een van de slachtoffers van het mysterieuze Lmart, een Marokkaanse gevangenis die nog veel meer bekend staat als marteloord en die hij per uitzondering overleeft heeft.
“Ik beken. Ik klaag aan. Ik haal alles op en aan wat me op de lever ligt. Dat er niets is wat we kunnen doen hebben jullie ons ingepeperd. Al decennia gebruiken we onze monden om leegte te vullen, hanteren we onze tongen om vunzigheden en achterbakse achterklap te verspreiden, fluisteren we wanneer het van belang is en roepen we het uit wanneer we trivialiteiten te delen hebben. […]”

En zo gaat het maar door, dit is een eerste zin uit een boek die belooft geen mooi beeld van Marokko en de havenstad of het vakantieoord Tanger te geven, gelegen in het noorden aan de Straat van Gibraltar en belangrijk voor de economische boom van het land. De belevenissen die Abdullah meemaakte en die hier aan het woord is, raakt hij niet kwijt. Hij wil wraak nemen en een radicale omwenteling veroorzaken.

Abdullah herkent zijn stad niet meer als hij is teruggekeerd uit zijn martelgevangenis. Tanger heeft snel ingevoerde veranderingen ondergaan als de emancipatie van de vrouw en de democratisering van de maatschappij om zich modern te tonen aan de nieuwe investeerders uit het westen. Die veranderingen en de uitwassen van het moderne consumentisme door de binnenstromende toeristen kunnen heel wat conservatief opgegroeide inwoners zoals Abdullah niet begrijpen en verkroppen. De oudere inwoners uit de nabij gelegen dorpen die naar de stad zijn komen wonen, zijn zelf niet meegenomen in de uitbreidende economische groei. Ze zien de verloedering van de zeden in hun stad met lede ogen aan.

Mohammed El Arbi, Rabhae en Ronny, Achraf, Souhayla, Fettouch, Rachid, Mohammed Said, Hafiz, Rahmani, enz… : de namen van de vele andere personages blijven je om de oren vliegen en je moet goed letten op wie er allemaal de revue passeert. En dan kan je soms nog in de war geraken om eerlijk te zijn. Het ligt niet aan de schrijfstijl die erg rijk is en heel wat mooie beelden oproept. Snel doorlezen is mijn advies om de onderlinge relaties niet tussendoor te vergeten.

De spanningsboog is knap opgebouwd en het keerpunt komt aan als een mokerslag. Een catastrofe doordat misdadige personen een getergd voornamelijk mannelijk deel van de bevolking heeft kunnen radicaliseren, vindt plaats als de laatst aan de macht gekomen Marokkaanse koning in het rijtje, die de aanpassingen in sneltempo heeft ingevoerd, gevierd zou moeten worden. De stad is in chaos, en de schuldigen moeten koste wat het kost gevonden en bestraft worden. Dat dit opnieuw ook onschuldigen tot wanhoop drijft, is daar dan het gevolg van.

Een aangenaam beeld van Marokko krijg je in dit boek niet. Een ander en origineel verhaal, of eigenlijk verschillende verhalen door elkaar geweven dan weer wel. Moeilijke thema’s worden aangepakt en je wordt als lezer ferm wakker geschud. Een boek dus met wel wat effect en een aanrader wat mij betreft.

Titel: Voyeur 

Auteur: Naima Albdiouni

Uitgever: Meulenhoff | Manteau

Jaar: 2009

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

De brandstichter - Egon Hostovský

Een tijdloos, nagelbijtend en sfeervol geschreven misdaadverhaal

Het gouden ei (1984) van Tim Krabbé en De brandstichter (1935) van Egon Hostovský (Tsjechoslowakije, 1908-1973) zijn twee spannende boeken die ik, na lange tijd uit het genre te zijn geweest, na elkaar heb gelezen. Beide verhalen mogen dan veel korter zijn dan de meeste misdaadromans van tegenwoordig, fascinerend en uitstekend geschreven zijn ze alle twee. Een heerlijke opbouw, wisselende standpunten, de steeds stijlvol geschreven scènes, de psychologie en de uitgewerkte personages hebben ze gemeen. De verhalen zijn wel volledig anders.

Dat eerste boekje had ik al langer staan, en n.a.v. de restauratie van de verfilming ervan, Spoorloos, die net is uitgekomen, heb ik het uiteindelijk vastgenomen en bijna in één ruk uitgelezen. Overigens is Spoorloos één van de weinige films waarover ik zal zeggen dat ik die nog beter vond dan het boek. Nog altijd heb ik spijt uit de filmzaal te zijn gegaan vooraleer toenmalig hoofdrolspeler en geweldig acteur Gène Bervoets aan zijn verhalen kon beginnen na de avant-première die ik meemaakte; deze man wat kennende ging het echter gewoon te laat worden.

Stop!

Nu over Egon Hostovský en De Brandstichter, een boek dat de schrijver de Tsjechoslowaakse Staatsprijs voor de Literatuur opleverde. Het schetst dan ook perfect een dorpje uit Oost-Bohemen, de regio waarvan Hostovský zelf stamt.  In Zbecnóv in 1935 runt Josef Simon zijn herberg en café De Zilveren Duif. Josef wordt gerespecteerd door zijn optreden bij het bonte allegaartje van stamgasten, die hem af en toe het leven erg zuur kunnen maken. Hij heeft een vrouw die raadselachtig is en naar haar geboorteplaats terugverlangt en twee opgroeiende kinderen Kamil en Eliška, die ook hun plaats opeisen in het veelstemmige boek.

Als er een paar onverklaarbare branden enkele huizen en neringen in het plattelandsdorpje platleggen, slaat de schrik toe en wordt er heel wat afgeroddeld en beweerd in De Zilveren Duif, waarvan Josef het nogal op zijn heupen krijgt. Vooral drie stamgasten die zich altijd samen zetten om te drinken, worden gevolgd. De argwaan tussen hen zelf én die van de dorpelingen voor dit trio laait hoger en hoger op naarmate de branden driester toeslaan en zelfs op voorhand worden aangekondigd.

Verdachtmakingen zijn legio en het vertrouwen onder de dorpelingen wordt ondermijnd. Iedereen blijft zo veel mogelijk thuis, en ondertussen spelen de emoties en de hormonen van Josef’s kinderen op. Het gezin van Josef wordt niet gespaard, ook enkele familieverhalen komen onderwijl naar boven.  Er worden enkele dorpsverhalen knap doorheen geweven en dit alles op de achtergrond van de broeiende intolerantie tussen de Bohemers, Joden en Duitsers en de zich aankondigende Tweede Wereldoorlog.

Hoewel dit boek bijna 90 jaar geleden geschreven is, kan je zo meeleven met de kleurrijke personages en proef je de steeds meer verstikkende sfeer rondom hen. De spanning wordt knap opgebouwd, zo wil je zelf ook mee zoeken naar de slechterik in het verhaal. Maar is er wel één slechterik, en welke motieven zijn er dan voor de branden? Wie is er met wrok of woede blijven zitten vanwege gebeurtenissen uit het verleden? Ook de nodige kritische humor is hier en daar aanwezig om het geheel mee te kruiden.

Hostovský was een Joodse Bohemer, die vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog is gevlucht naar de VS en daar zijn leven probeerde op te bouwen nadat zijn hele familie is uitgemoord in de concentratiekampen. Tot in de jaren 1950 bleef hij boeken schrijven die ook in verschillende talen werden vertaald.

Met dank voor dit recensieboek aan Zirimiri press en uitgeverij Epo. 

Titel: De brandstichter 

Auteur: Egon Hostovský

Vertaler: Edgar de Bruin

Uitgever: Zirimiri press, Epo

Jaar: 2024

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Ik heb een afgehakte hand voor je meegenomen - teksten en kanttekeningen - Ghayath Almadhoun

Een waardevolle en ongemakkelijke dichtbundel

Oorlogsverslagen in poëtische vorm. Soms liefdespoëzie geschreven in oorlogsmetaforen. Wat oorlog in een mens achterlaat, weet de Zweeds-Syrisch-Palestijnse dichter, en die zijn tijd verdeeld tussen Stockholm en Berlijn, Ghayath Almadhoun, in deze bundel in woorden te vatten. 

Harde beelden. Over zijn dubbelzinnige houding met de Europese koloniserende machten ook. Zijn onbehagen tegenover het koude Zweden. Niet vanzelfsprekend. Wel prachtig, ontroerend en fascinerend.

Hoe veel mensen in de wereld leven er wel niet met zulke zwarte gaten in hun lijf? Eigenlijk is dit poëzie die in deze tijden (in scholen?) gelezen zou moeten worden om zodoende bij meer mensen empathie te kweken voor de vele oorlogsvluchtelingen, meestal van oorlogen die al jarenlang, veel te lang ook, aanslepen.

Dit is een waardevolle én ook ongemakkelijke dichtbundel. Twee andere dichtbundels van Ghayath Almadhoun las ik eerder al, waaronder één die hij samenstelde samen met de Nederlandse dichteres Anne Vegter. Enkele jaren geleden zag en hoorde ik hem bezig tijdens een lezing in bibliotheek Permeke in Antwerpen. Almadhoun raakt zijn lezers, en laat me ademloos en met een zwart gat in mijn borstkas achter. Hij wil mensen choqueren over wat hij als Palestijnse vluchteling in Syrië en dan in Zweden heeft gevoeld en meegemaakt. Deze dichter vindt de woorden om de beelden in zijn hoofd over te brengen op een wonderlijke en ontroerende wijze en heeft sinds die avond altijd mijn fascinatie weggedragen. 

Titel: Ik heb een afgehakte hand voor je meegenomen - teksten en kanttekeningen 

Auteur: Ghayath Almadhoun

Vertaler: Djûke Poppinga

Uitgever: Jurgen Maas

Jaar: 2024

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Een ander leven - Bart Moeyaert

Een prachtig, levendig en ontroerend geschenk voor alle lezers van Bart Moeyaert

Begin april verscheen dit boek in de reeks Privé-domein van de Arbeiderspers. Natuurlijk is dit een geschenk voor alle trouwe lezers-essen van Bart Moeyaert. Wie schuilt er achter de mens Bart Moeyaert die we tot hier toe vooral als schrijver van een omvangrijk oeuvre van jeugdboeken, romans, toneelstukken en poëzie kennen?

Aan de hand van drie dagen Parijs die Bart zijn moeder, Henriette Smessaert, cadeau deed naar aanleiding van haar 70ste verjaardag, duiken we mee in haar verleden, en die van hemzelf uiteraard.
We leren hoe zijn moeder geleefd heeft, eerst als dochter van de huisbewaarster op een kasteel ergens in de buurt van Brugge, die daarna haar man ontmoet, en dan zeven zonen op te voeden heeft waarvan Bart de jongste is. En hoe het leven en de schrijversloopbaan van Bart zelf stilaan vorm krijgen, en welke momenten in zijn leven keerpunten werden voor hem.

De moeder zorgde voor iedereen, bracht de warmte binnen in het gezin, en vond het vooral belangrijk om haar zonen gewoon gelukkig te zien. De vader, eerst leraar en dan schoolinspecteur, was veeleisender en strenger en wou zijn regels doen gelden volgens de gangbare normen toentertijd. Zijn vader en zijn broers komen inderdaad ook aan bod, omdat hoewel dit een moederboek is, dit verhaal niet volledig zou zijn zonder hen. Bart’s coming-out als homoseksueel en ook om zichzelf daarmee te verzoenen ligt heel moeilijk in een tijd, de jaren ’80 van de vorige eeuw, waarin zijn eigen vader dit nog als een ziekte bestempelt.

De sprongen in de tijd van de drie dagen in Parijs naar het verleden en weer terug - het reisje in de winter van 1996 vormt de rode draad van het boek - maken het boek boeiend en meeslepend. De mooie zinnen net als de vele vragen die gesteld worden en de thema’s wisselen elkaar af. De schrijver kent Parijs goed genoeg omdat hij er een hele tijd gewoond heeft, en daar zonder dat zijn ouders het wisten, ook bleef hangen vanwege de liefde. Hij leidt een heel ander leven dan bij zijn ouders thuis waar zij uiteraard buiten blijven en hij komt tot het besef dat hij zijn moeder hier nooit heeft over verteld. Maar ook zijn moeder kent hij niet goed genoeg, en wat zij voor dromen en wensen koesterde toen ze jonger was. Dat soort gesprekken zijn er eigenlijk nooit gevoerd thuis. In Parijs fleurt ze helemaal op en hebben ze een fijne korte tijd samen zonder vader en zes oudere broers in de buurt.

De auteur maakt een staat op van waar zijn levenservaring hem nu gebracht heeft in het jaar dat hij 60 wordt. Vorig jaar was er al een feest voor zijn 40-jarige schrijverschap.
Bart heeft een vlot te lezen, gevoelig, en mild humoristisch relaas neergepend, als antwoord op een writer’s block die hem in de weg kwam te zitten bij het schrijven van een ander boek. Er zat dan ook iets vast dat nog verwerkt moest worden na het verlies van zijn beide ouders in 2019 en 2020, ook in of vlak na hetzelfde jaar waarin hij de grootste prijs voor kinderliteratuur, de Astrid Lindgren Memorial Award, mocht ontvangen. Hiervoor doet hij beroep op brieven, dagboekfragmenten en foto’s die een levendig beeld scheppen van het gezin waarin hij opgroeit, zijn jeugd, zijn liefdes en zijn leven als auteur.

Zelfs als dit een hoogstpersoonlijk boek is, of misschien zelfs daardoor, vormde dit werk voor mij een trigger om te reflecteren over hoe je zelf bent opgegroeid en welke relaties je zelf hebt (gehad) en onderhouden hebt. Wat ik hierin las, zal me nog een tijd bijblijven. De warme schrijver die Bart Moeyaert is, toont zich als hij lezingen en interviews geeft aan zijn vele lezers-essen en fans. Aan de binnenkant een huishouding van innerlijke demonen (en ook hormonen in mijn geval) onder controle krijgen is niet altijd even gemakkelijk, ik moet daar zelf nog zoveel over leren.

Ik koester mooie herinneringen aan de tijd waarin Bart Moeyaert vele scholen in Vlaanderen kwam bezoeken, o.a. de mijne, als beginnend schrijver. Dat je zo met de proza en de poëzie van iemand kan opgroeien en er nog steeds door wordt geraakt, is dan ook een mooi voorrecht. Dat dit nog lang mag blijven voortduren!

Titel: Een ander leven

Auteur: Bart Moeyaert

Uitgever: De Arbeiderspers

Jaar: 2024

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Gelezen in maart en april 2024

Poëzie

• Goleman - Peter Holvoet - Hanssen: Avontuurlijk, indrukwekkend, overweldigend. Lees het hier.
• Hier - Eva Gerlach: Gedichten die je doen nadenken van een van de grote dames van de Nederlandse poëzie. Soms is haar taal niet altijd even begrijpelijk of hanteerbaar. Woorden dansen al eens onherkenbaar en in te losse vorm voor de ogen, ook al zijn de thema's wel uit het persoonlijke en dagelijkse leven gegrepen.
  Haar gedichten zijn soms strak, en dan weer heel vrij in elkaar gezet. Deze bundel van 47 gedichten liet een nogal wisselende indruk na.
  
• Tot u. Vers vous. An Dich. - Mustafa Kör: De verzameling van Gedichten des Vaderlands van de vorige Dichter des Vaderlands in de drie talen, en zijn verhaal over de twee jaar van dit mandaat, van maart 2022 tem april 2024. Lees meer hier: https://www.poeziecentrum.be/publicaties/tot-u-vers-vous-dich 

Prenten- en kinderboeken

• Marit Törnqvist: 
• Het gelukkige eiland:
  Een prentenboek over het vinden van geluk, wat geluk is en wat daar voor nodig is. Of je het met iets anders kan vergelijken. Hoe verschillend het is voor de een en ook de ander. Marit heeft het over universele thema's voor kinderen en volwassenen in prachtige beelden, een minimalistisch woordgebruik, subtiliteit, en vervaagde kleuren en lijnen.
  Een verhaal voor kinderen vanaf 9 jaar, om samen te lezen.
  Wat een geweldige vrouw is Marit Törnqvist ook, ik heb haar met passie horen vertellen over haar leven, haar werk en engagement. Jonge kinderen samen brengen rond kinderboeken over heel de wereld is zo'n prachtig iets!
• Wat niemand had verwacht:
  Een meisje valt in een diepe kuil en raakt er niet uit. Eerst willen mensen haar komen helpen, maar dat lukt hen niet. De haast van hun dagelijkse leven neemt het terug over en ze vergeten haar. Een verhaal over een hectische wereld. Over willen helpen, vriendschap zoeken, de eigen kracht vinden, en ook over met echte oplossingen komen aandraven toch wel, en wat creatief denken. Volwassenen zijn in dit verhaal namelijk niet de meest creatieve wezens...
• Klein verhaal over liefde:
  Het verlangen naar een horizon, naar een lach, naar iemand waarmee je iets wil opbouwen. Dit is een klein verhaal over liefde maar één met een groot thema. Geweldige illustraties en weinig maar erg mooie woorden. Voor kinderen vanaf 9 jaar, om voor te lezen en samen te lezen.
• Durf voor drie - Bart Moeyaert: Drie mooie kinderverhalen in één bundel. Geïllustreerd door Rotraut Susanne Berner. Vanaf 6 jaar. 

Kort

• So late in the day - Claire Keegan (Op het allerlaatste moment, Ierse novelle): 
  Dit is weer al eens een spitsvondig kortverhaal van de schrijfster Claire Keegan en opnieuw een aanrader. Dit keer vanuit een standpunt dat je snel onbehaaglijk zal doen voelen. De Nederlandse vertaling is in één bundel opgenomen met twee andere verhalen, beiden gehaald en vertaald uit haar debuutbundel Antarctica (niet volledig vertaald uitgegeven). 
• Lazarus - David Bowie & Enda Walsh (een musicaltekst plus de lyrics van de songs): E-book gevonden online, om de musical-tekst erop na te lezen die deze Engelse songwriter en deze Ierse theaterschrijver doorheen hun geselecteerde songs hadden geweven. Het verhaal van Newton, Michael, Elly, Valentine en de anderen. Gebaseerd op de verfilmde (1976) en ver-reekste (2022) sci-fi roman The man who fell to earth van de Amerikaanse schrijver Walter Tevis uit 1963. Als musical gebracht door de Belgische regisseur Ivo Van Hove in 2016, in New York (off-Broadway), Londen en in Amsterdam. 
• Een klein detail - Adania Shibli (Palestijnse korte roman): Een harde noot om te kraken, maar een heel sterk en toch dun boek over de geschiedenis van Palestina (en Israël) van de door de Frankfurter Buchmesse in 2023 gecancelde Palestijnse schrijfster Adania Shibli, die in Berlijn woont en er een literatuurprijs had moeten krijgen. Helder en mooi vertaald door Djûke Poppinga. Niet ontspannend, wel betrokken en urgent. Een persoonlijk verhaal als illustratie van de Palestijnse geschiedenis. Zeker een aanrader!

Leesclub-voer

• Iokasta - Rose Gronon (Vlaamse klassieker, één verhaal uit een omnibus): Een mooi geschreven maar donker verhaal dat door de plooien van de tijd is gevallen. De auteur Rose Gronon (1901 - 1979) is het pseudoniem van schrijfster Marthe Bellefroid, en grotendeels vergeten, vooral ook door de meer beroemde mannelijke auteurs die haar voorgingen of net achter haar kwamen. In dit verhaal beschrijft en ontmaskert ze het burgerlijke milieu waarin ze zelf is grootgebracht. De titel refereert naar de oude Griekse verhalen. Iokasta was de moeder van Oedipus, die volgens het orakel van Delphi zijn vader zou vermoorden en met zijn moeder zou trouwen. Er loopt inderdaad een jongeman rond in het verhaal die wat last heeft van een Oedipuscomplex. 
• De verworvenheden - Jan van Tienen (autobiografisch boek voor een Das Mag-leesclub): lees mijn bespreking hier. 

Iets zelfhulp-achtig 

(Over)Leven als Single - Julie Vranckx & Niet nu Laura: Een op zich vlot te lezen boekje met praktische tips, hoewel zoals steeds met dit soort boeken het me weer niet echt lag. De tekeningen van Niet Nu Laura zijn wel weer erg grappig. 

Essays

Voornamelijk vrouwen - Connie Palmen: 

Connie Palmen brengt in deze essaybundel een saluut aan voornamelijk vrouwelijk kunstenaarschap. Portretten van 10 vrouwen en 1 man passeren de revue, en waardoor ik nu ook werken van deze bekende namen wil gaan lezen. Het zijn haar eigen voorbeelden, maar ze beschouwt hen niet kritiekloos en tegelijkertijd ook met veel mededogen. Al deze kunstenaars overtraden de grenzen van wat er in hun tijd van hen verwacht werd binnen de toen heersende moraal. Onder andere Virginia Woolf, Marilyn Monroe, Olivia Laing, Joan Didion en Sylvia Plath komen aan bod, en hoe getroebleerd hun leven er uitzag tijdens en vanwege hun kunstenaarschap. Ze legt uit waarom ze Philip Roth zo bewondert, ook al zou je als vrouw moeten afknappen op zijn gedrag, o.a. zijn overspel.

Het eerste deel bevat de essays die al in de Volkskrant gepubliceerd werden maar ze werden bewerkt en uitgebreid. Het tweede deel bevat de essays die eerder werden opgenomen in het boekenweekessay 'De zonde van de vrouw' dat ik al eerder las. Een opfrissing van deze stukken was echter geen tijdverlies. De thema's waar Palmen zelf ook zo mee worstelt in verband met haar schrijverschap, komen hier uiteraard aan bod. De levens die in deze bundel zijn opgenomen, bevatten heel wat drama en zijn stuk voor stuk ook erg boeiend en ontroerend. 

Erg graag gelezen, een aanrader! Ook een goede opstap om meer namen die hierin voorkomen te leren kennen. 

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

De verworvenheden - Jan van Tienen

Een "ZeBra" (Zeeuwse Brabander) op de dool

"De verworvenheden" is een boek van de jonge Nederlandse schrijver en redacteur Jan van Tienen, en las ik voor een van de Das Mag-leesclubs van het voorbije Das Mag-leesclubfestival in Antwerpen. 

De ondertitel "of hoe je iemand wordt die ernaar verlangt op het eiland Hompelvoet te zijn", dat een bestaand klein eiland is in de Nederlandse provincie Zeeland, wordt gebruikt als één grote metafoor om van daaruit een autobiografisch boek te maken over hoe van onzekerheden te gaan en om te buigen naar "verworvenheden" als jonge millenial. 

De auteur schrijft over zijn persoonlijke ontwikkeling in een aaneenschakeling van fijne en grappige anekdotes maar ook het soort vragen die je hebt als in een 'vragenwaan' die van het meest absurde soort kunnen zijn. Zoals wie de uitvinder was van een bepaalde Dr Oetker pizza of hoe veel één van de grootste bamikegels woog die de schrijver ooit heeft gezien? Als een soort - niet zo'n heel goede - detective probeert hij naar dit soort dingen op zoek te gaan, om zich daardoor als reporter/journalist met een aantal willekeurige onderzoeken bezig te houden. Hmm, mij doet het denken aan dat soort vragen die niet gesteld zouden worden door mensen met een echte job of bv alleenstaande moeders. ;-) Na een tijdje begint hij het zelf ook wel te voelen in zijn eigen financiën.  

Tegelijkertijd is het een zoektocht en een interne dialoog waarbij hij niet schuwt zijn onzekerheden en bezorgdheden te delen met de lezer. En tevens te stellen aan enkele van zijn voorbijkomende vrienden. Vragen worden gesteld als hoe maak je nieuwe vrienden en kennissen als volwassene? Hoe sta je in het leven? Maar je moet toch redelijk goed kunnen lezen en gebeten zijn om je door hem te laten meenemen in zijn eigen geconstrueerde leven. 

Ook de schrijfstijl is niet heel overtuigend, met veel woorden en (delen van) zinnen die regelmatig herhaald worden, en dat geeft een wat hortende en botsende indruk. 

Het zal ervan afhangen hoeveel je erin herkent van jezelf, maar dit is toch niet helemaal mijn boek. Dit boek bevat ook een aantal Nederlandse referenties die voor deze lezer niet altijd herkenbaar waren.

Titel: De verworvenheden

Auteur: Jan van Tienen

Uitgever: Das Mag

Jaar: 2023

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Goleman - Peter Holvoet-Hanssen

Avontuurlijk, indrukwekkend, overweldigend

Neem het live-aspect van de optredens van Peter Holvoet-Hanssen weg, toch zeker de helft van het totale plaatje en je blijft nog steeds achter met reuzesterke gedichten. Goleman is het verslag van de finale van de laatste reus, de vernietigende Goleman. Hij wordt sterfelijk, kruipt in de huid van zijn grootste rivaal, de mens, en wordt weer geboren als onhandige dichter in een doodlopende straat ergens in Antwerpen. Ha! Verrassing! :-)
De laatst verschenen bundels van de niet-zo-fictieve dichter zijn "Gedichten voor de kleine reus", "Blauwboek", "De wolkendragers" en "Libretto".

In deze finale komt al zijn poëzie weer samen, die clasht als nooit tevoren en wederom nieuwe werelden creëert. Adjectieven genoeg te vinden voor deze inventieve dichter, laat mij het misschien summier houden op avontuurlijk, indrukwekkend, overweldigend.

Van verrassingen en veel lees- en luisterplezier gesproken. Zo vele referenties waarin je kunt verdwalen en bijdragen van o.a. de familieleden Noëlla Elpers & Anna Roza Holvoet ('Het Kapersnest'), Don Fabulist en Vrijhaven.
Koop deze bundel, en ga naar de voorstelling Goleman als die in uw buurt komt: u zult het zich met de extra geluidslaag die wordt voorzien door de geweldige Mauro Pawlovski en Leen Diependaele niet beklagen.

"Spiegel je tot je lust
zich in de spiegel kust
zodat je je bewust
wordt van de vonk
van al wat je kunt zijn,
tussen de spiegelschijn
weerkaatst tot je verdwijnt
in spiegellonk.

Niets blijft hier ooit gelijk.
Wat is dat beeld? Het strijkt
aan je voorbij, het lijkt
niet eens gezien.
Niets heeft op zich belang,
het gaat slechts om de gang
van slinken, duurt zolang
het zich aandient."

Uit: 'Zang van de schermsirenes' van Han van der Vegt. 
Zie: www.hanvandervegt.com

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Gelezen in januari en februari 2024

Romans

Cent millions d'années et un jour - Jean-Baptiste Andrea (Frans gelezen)

Trage natuurbeschrijvingen of natuurbeschrijvingen die tot traagheid aanzetten, zaten tot nu toe weinig in mijn leesvoer. De Fransman Jean-Baptiste Andrea lukte er wel in me mee te nemen naar de Dolomieten, en de weg mee af te leggen met de professor paleontologie Stan, zijn Italiaanse vriend en voormalige assistent Umberto, diens Duitse collega Peter en de Italiaanse berggids Gio, in het jaar 1954. In een bergdorpje op de Frans-Italiaanse grens vertrekken ze. Stan is sinds zijn zesde levensjaar op jacht naar fossielen. Op deze reis is hij op zoek naar zijn eerste dinosaurusskelet waarvan wordt verondersteld, op basis van een lokaal overgeleverd verhaal, dat die in het ijs bevroren zou zijn. Maar nog meer dan de zucht naar een baanbrekende wetenschappelijke ontdekking, brengt hun tocht hen in de herfst- en het oprukkende winterseizoen in aanraking met de barre natuur, de koude, de stilte en de eenzaamheid. Als de winter echt begint, blijft Stan als enige in het basiskamp achter en moet hij zien te overleven tot het voorjaar om weer te kunnen afdalen naar de bewoonde wereld. Hij zit in een wereld die hem tot waanzin drijft en een terugkeer naar zijn kindertijd brengt. Hoe lang kan de levenskracht van een mens mee?
Ook weer wat Frans bijgeleerd voor wat prachtige natuurbeschrijvingen betreft. 

Al het blauw - Peter Terrin

Ik las dit boek al twee jaar geleden, vlak nadat het was uitgekomen. Dit jaar stond het op de leeslijst van de plaatselijke leesclub die ik vaak frequenteer. Het blijkt een roman te zijn die overeind blijft, en waar je na een tweede lezing en een gedegen groepsbespreking nog eens zo veel uithaalt. Mijn bespreking klopt ongeveer nog steeds. 

De bewaker - Peter Terrin

Met deze roman uit 2009 won Peter Terrin de EU-Literatuurprijs. Ook prijkte hij ermee op de shortlist van de Libris Literatuurprijs. Dat Terrin al lang een groot schrijver is, is bij deze bewezen. Dit boek is opnieuw mysterieus leesvoer dat ook weer een grote filmische kracht heeft. Mijn bespreking

Poëzie

Levenslust - Joke van Leeuwen

Een lang lustig allesomvattend en over het hele leven gedicht van de Nederlands-Belgische Joke van Leeuwen. Over de drang om steeds verder te gaan. 

Daar zijn woorden voor. - Toon Tellegen

Een verzamelbundel van de geweldige mooie gedichten van de Nederlander Toon Tellegen, die hij zelf selecteerde. Over leven en dood, over de mens op zoek naar geluk, over vallen en opstaan. Een wikkel waar steeds opnieuw 'snoepjes' uit vallen om van te genieten. 

Kom nog even naar mij kijken straks - Edward van de Vendel (poëzieweekgedicht)

Meer Nederlandse poëzie dit jaar tijdens de poëzieweek van deze beroemde en populaire Nederlandse (kinder-)schrijver en -dichter. Zijn muziekkeuze niet te na gesproken (zelf ben ik niet echt een fan van Liliane St Pierre noch Eurosong) is zijn bundel 'Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt' een pareltje om zelf te lezen, én daarna cadeau te doen aan een jong gezin. Voor de poëzieweek dit jaar liet hij zich leiden om te schrijven wat er op zijn hart lag: dit is een bundel geworden over een aantal mijlpalen in zijn leven: vriendschap en liefde, van ouders afscheid moeten nemen, over volwassen worden, angsten, ... Herkenbaar, over dagelijkse en minder dagelijkse beslommeringen, filosofisch. 

Ter gelegenheid van poëzie: verslag van twee jaar Dichter des Vaderlands (Nl) - Lieke Marsman

Meegenomen uit de plaatselijke bibliotheek: de gedichten van de vorige Nederlandse dichter des Vaderlands, de heerlijke en moedige dichteres Lieke Marsman. Ze nam het estafettestokje over van Tsead Bruinja. Eind 2023 nam de eveneens geweldige Babs Gons het stokje over. 

Marsman schreef over de Nederlandse politiek, en nam het op voor de stemlozen, diegenen die achtergebleven waren en vergeten. In grote lijnen zijn deze gedichten te volgen door deze Belgische lezeres, want wat is er zo veel herkenbaar voor ons. Deze bundel bevat haar gedichten en essays uit deze twee jaar als Dichter des Vaderlands die ze in de Nederlandse krant NRC heeft gepubliceerd. Van genoten! 

Zabriskie - Peter Verhelst

Peter Verhelst is een poëzieheld. In deze bundel die geconcipieerd werd als de kroon op het werk na de bundels 'Zon' en '2050' van waar we als mensheid op afstevenen worden er verschillende reizen aka "voyages" ondernomen. Avontuurlijk, associatief, verleidend, opnieuw zinnenprikkelend. Zijn metaforen en beelden gaan ook in deze bundel weer alle kanten uit. Ik moet toegeven dat ik hier en daar weer verloren gelopen ben, graag zou ik ze hem eens horen brengen om me nog wat beter te kunnen onderdompelen in zijn wereld. Verhelst schrijft in zijn verantwoording dat hij zich liet leiden door een hele reeks beeldende kunstwerken. Die links zette hij op zijn website, en geeft je een extra laag bovenop de gedichten en het caleidoscopische beeld die ze samen schenken. 

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

De bewaker - Peter Terrin

Terrin schrijft boeken die Oscarwaardige films kunnen opleveren

 

Ik las dit boek van Peter Terrin uit 2009 met tussenpozen uit. Met deze roman won hij de EU-Literatuurprijs, en prijkte hij ermee op de shortlist van de Libris Literatuurprijs. Dat Terrin al lang een groot schrijver is, is bij deze bewezen.

Die tussenpozen liggen niet zozeer aan het boek, dat heeft vooral te maken met wat tussen de oren zit bij mij. Maar verder over ‘De bewaker’. Die bewakers zijn legio in het boek. Zo zijn er de twee bewakers die we in het begin van het boek leren kennen, de ik-persoon Michel die zijn verhaal vertelt en zijn collega en maat Harry. Zij bewaken de parking in de kelderverdieping van een hoog luxueus appartementencomplex van “de elite” in naam van “de organisatie”, en waar zich de enige toegang tot de appartementen bevindt. Zij wachten op hun beurt op aflossing van een bewaker of zelfs meerdere die hen zouden vervangen, want ze zijn in tijden al niet meer in daglicht geweest. Harry is ervan overtuigd dat die vervanging er snel zal komen. Harry is er ook van overtuigd dat hun lot slechts een test is om uiteindelijk zelf tot bij “de elite” te kunnen behoren. Maar dan duurt hun lot ook wel heel lang.

En waartegen verdedigen ze het flatgebouw eigenlijk? Tegen een nieuwe oorlog die al is uitgebroken, nog moet uitbreken of er nooit echt zal komen? Op een dag vertrekken alle flatbewoners op één na. Het plaagt hen dat ze geen enkele weet hebben waarom dit het geval is, en wat er buiten echt aan de hand is. Alle contact met de buitenwereld hebben ze verloren. Na een tijdje schakelen ze zelfs alle kunstlicht uit in hun ondergrondse onderkomen, en worden ze zo goed als nachtdieren die geen nacht meer van dag kunnen onderscheiden.

En dan komt die derde bewaker er toch ineens, zelfs nadat hun bevoorradingen sterk zijn verminderd en ze er vooraf geen enkel bericht over hebben gekregen. De man zelf kan of wil hen er zelf ook niets over vertellen. Michel wil hem nog wegwijs maken doorheen hun ondergrondse verblijfplaats en hun gewoonten, maar daartegenover neemt Harry zijn komst niet zomaar aan en neemt hij zijn laatste collega “onder zijn hoede” om hem ertoe te dwingen meer te vertellen. Het laatste licht gaat dan uit bij deze twee hoofdpersonages, en zo stappen we samen met hen een absurdere visioenenwereld binnen. Wat er dan met hén echt gebeurd en wat Michel en bij uitbreiding zijn collega ernaast gaan hallucineren, blijft naar goede gewoonte bij Terrin eerder mysterieus. Ze gaan ook samen nog op zoek naar die laatste bewoner die ook nog ergens in het complex woont.

Al bij al is dit weer een sterk geschreven mysterieus boek van Terrin, waarin de verbetenheid van de twee bewakers om hun taak tot het einde toe te volbrengen, uiteindelijk doorslaat en tot een aantal vreemde toestanden leidt. Met vervreemding, beklemming en dreigingen alomtegenwoordig. En neemt hun taak in die volgehouden isolatie eindelijk ooit een einde?

En als je dit pas in 2024 leest, en je de film ‘All of us strangers’ van de Engelse regisseur Andrew Heigh net hebt gezien, doet die film je zelfs best wat aan dit boek denken, al was het maar vanwege het compleet geïsoleerde flatgebouw en de totale vervreemding van de respectieve personages. Maar nee, die film blijkt dan weer gebaseerd te zijn op het boek ‘Strangers’ van de Japanse schrijver en scenarioschrijver Taichi Yamada. En zo blijf je aan associaties denken, en nieuwe boektitels vinden. Maar om op die link even verder te gaan, is er al eens een filmregisseur op gekomen om een boek van Terrin, die ook fotograaf is geweest en als de beste in scènes kan schrijven die je zo voor je kan zien, te verfilmen? Dat zou zeker ook de moeite zijn!  

Titel: De bewaker

Auteur: Peter Terrin

Uitgever: De Arbeiderspers

Jaar: 2009

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.

Gelezen in november en december 2023

Romans

De afgronden - Pilar Quintana

De Colombiaanse Pilar Quintana (Cali, 1972) was dit jaar te gast op het Crossing Border festival, zowel in Den Haag als in Antwerpen, waar ik haar een aangenaam en boeiend gesprek zag voeren met de immer enthousiaste interviewster en veellezer Melissa Giardina. In Nederlandse vertaling kwam in mei dit jaar van haar hand De afgronden op de markt, uitstekend vertaald overigens door Brigitte Coopmans. De afgronden is een psychologische kindertijd-roman met rake observaties in een lyrische taal. Mijn bespreking 

Half leven - Aya Sabi

Aya Sabi schreef met 'Half leven' in 2022 een kanjer van een debuutroman, waar ze in oktober 2023 de Fintro Publieksprijs mee won. In 2017 schreef ze al eerder een kortverhalenbundel 'Verkruimeld land' die met stip op mijn leeslijst komt te staan na het lezen van dit boek. Dit is een fantastisch boek! Mijn bespreking

Kort

Juli - Aya Sabi , Augustus - Charlotte Van den Broeck (Das Mag-maandenreeks)

In Juli voert Aya Sabi een 55-jarige dramaturge ten tonele op een snikhete dag in Brussel. Terwijl de temperatuur stijgt vervaagt steeds meer de grens tussen wat Martine opschrijft in haar notitieboekje en wat er in haar leven gebeurt. Een compleet kortverhaal dat zeker even bleef nazinderen. Aya is ook een tijd een uitstekend columniste geweest voor de Vlaamse krant De Morgen. 

In Augustus voert Charlotte Van den Broeck twee fel vermagerde vrouwen op die zich vestigen op een reepje strand op Corfu. Hoogseizoen, mierenhoop, zeng-zeng-zeng de hitte zeurt. Op de achtergrond zweeft de vraag: wat is geweld? Het voltrekt zich beetje bij beetje. Zin per zin. Charlotte weet me altijd te verrassen met haar verhalen. Altijd een ander thema aansnijdend. 

Ti ho sposato per allegria - Natalia Ginzburg, Andreuccio da Perugia - Giovanni Boccaccio, Mio Marito & L'altra famiglia - Dacoa Maraini (Easy Readers Italian)

Aan het einde van 2023 heb ik drie boekjes basis Italiaans kunnen lezen dankzij Duolinguo! 

Het eerste een komedie in drie actes van de Siciliaanse auteur Natalia Ginzburg (geb. Levi, 1916 - 1991). Ginzburg schreef toneelstukken, romans, kortverhalen, essays over familierelaties en politiek en was in de jaren 1930 actief voor de communisten en in de jaren 1980 onafhankelijk parlementslid in Rome.

Giovanni Boccaccio (1313 - 1375), de middeleeuwse auteur van de wereldberoemde Decamerone en andere werken, poëzie en proza. Dit vereenvoudigde kortverhaal is één van de verhalen uit die Decamerone. Voor mij wel het beste van deze drie boekjes.

Dacia Maraini (1936) schreef meerdere romans en toneelstukken. Deze twee kortverhalen zouden ook op het podium goed uit de verf komen, denk ik. De vereenvoudigde versies verhullen misschien wel de meer uitgewerkte verhalen en omdat ik hier en daar nog heel wat woordjes mis natuurlijk...
Het is een (begin van een) avontuur om in een nieuwe taal te kunnen lezen!

Voorbeelden van verdriet - Annelies Verbeke

Een ouder uitstekend kort verhaal uit de reeks geschenkboekjes van de bij Confituur aangesloten onafhankelijke boekhandels in Vlaanderen. Verbeke is geweldig in dit genre, als auteur én als ambassadeur.

Met voorgewende hoogachting. Vroege brieven - Tom Lanoye

Als je een cursus Effectieve brieven schrijven wil volgen, zou ik niet aanraden dit voorbeeld van Tom Lanoye te volgen. Vilein, scherpzinnig en geestig opnieuw, dat wel. De jongste editie van het Confituur-geschenk voor de Dag van de Onafhankelijke Boekhandel in Vlaanderen.

Walk the blue fields - Claire Keegan

Een geweldige opvolger voor Claire Keegan's debuutkortverhalenbundel Antarctica. Helemaal verkocht voor deze Ierse schrijfster. 

Koninkrijken - Hazim Kamaledin

Koninkrijken speelt zich af in bezet Bagdad. Om greep op de stad te krijgen deelt de bezetter ze op in wijken afgescheiden door betonnen barrières. In een poging de muren acceptabel te maken, betaalt de bezetter kunstenaars om die te beschilderen. Ze worden het canvas van dromen, van reflectie over geschiedenis, van rebellie … Aan die beschilderde muren ontleent Koninkrijken zijn absurde en dramatische verhalen. De muren zijn tegelijkertijd kwaal en medicijn voor en van een beschadigde wereld.
Ik vond dit enerzijds een te metaforisch en te fantasierijk verhaal om echt in mee te gaan. Anderzijds wel origineel en knap geschreven. 

Kinderboek

Anna Vercammen & Chiara Lammens

Een geweldig mooi kinderboek, een boodschap die beklijft en prachtige tekeningen! 

--- Je reactie wordt pas zichtbaar nadat ik ze heb goedgekeurd. Your reaction will become visible after I will have approved it. Votre réaction devient visible après que je l'aurai approuvée.